Ajratish tizimi. Buyraklar, siydik,ter, ayiruv a‘zolari tomonidan ajraladigan ekskretor moddalar

 62

 

Buyraklarning tuzilishi  

Siydik  organlari  ikkita  buyrak  va  siydikni  yig’ib  turish  va  tashqariga  chiqarib  tashlash 

uchun  xizmat  qiladigan  organlardan  siydik  o’llari,  qovuq,  siydik  chiqarish  kanalidan)  tashkil 

qilgan, buyrak sekskreti siydikdir. 

Buyraklar  (ren,  nephros)  qorin  bo‘shlig‘ining  orqa  qismida  so‘nggi  ko‘krak  va  1-11  bel 

umurtqalari  damida  umurtqa  pog‘onasining  ikki  yoni  bo‘ylab  joylashgan.  I  Jng  buirak  chap 

buyrakdan o‗rtacha 1-1,5 sm pastroq yotadi. 

Buyrak  dukkaksimon  shaklga  ega.  Bu  organning  sirti 

silliq,  to‘q  qizil  rangda.  buyrakning  ustki  va  pastki  qutblari, 

lateral  va  medial  chetlari  yoki  qirralari,  oldingi  va  orqa 

yuzalari  tafovut  qilinadi.  Buyrakning  lateral  qirrasi  qabariq, 

medial qirrasi esa o‘rtasi botiq. Botiq qirrasida darvozasi bor, 

shundan  buyrakka  buyrak  arteririyasi  va  nervlari  kiradi  (75-

rasm). 

Buyrak  yupqa  silliq  plastinka  ko‘rinishidagi  o‘z  fibroz 

pardasiga  o‘ralgan,  bu  parda  buyrak  moddasiga  bevosita 

taqalib  turadi.  Buyrak  darvozasi  sohasida  va  orqa  yuzasida 

buyrakning  yog  kapsulasini  tashkil  etadigan  yumshoq  yog‘ 

                                                           

                          

62

   Artur K. Gayton Djon E. Xoll –Tibbiyot fiziologiyasi Moskva Logosferl – 2011. page 456.