Ёнfин хавфсизлиги

Ёритиш учун очиқ оловдан фойдаланган чоғда:
1) эҳтимол қилинаётган ёнғин чиққан пайтда ўша жойнинг қайси даражада ёритилганлиги;
2) ёритиш учун очиқ оловдан фойдаланишнинг сабаби нима билан боғлиқ бўлган;
3) ёнғин ўчоғи ҳудудида ёритиш учун очиқ оловдан ким ва қачон фойдаланган;
4) аниқ нима ёрдамида ёритилган (аланга ҳосил қилувчи манба, учқунлар, ёнувчан ёки тутайдиган нарсалар ва шу кабилар).

46. 
    Қасддан ўт қўйганлик тўғрисидаги тусмолни текшириб чиқишнинг асосий қоидалари / 2; 6; 7; 8/
    

Қасддан ўт қўйиш учун сабаблар жуда кўп. Ҳар бир алоҳида ҳолатда бундай оғир жиноятнинг сабаблари уни содир этиш учун туғилган қулай шарт-шароитларнинг конкрет ҳолатларидан келиб чиқади.
Бундай жиноятларни суриштириш чоғида ёнғиннинг қасддан ўт қўйилганлигини исботлаб беришнинг ўзи етарли эмас, балки жиноятчини аниқлаш, ушлаш ва унинг бўйнига қуйиш каби мураккаб ишларни ҳам амалга ошириш зарур бўлади. Қасддан ўт қўйилган ёнғинларни суриштириш ишларининг бошқа сабаблардан келиб чиққан ёнғинларни суриштиришдан принципиал фарқи ҳам шундан иборат, негаки бошқа ёнғинларда айбдор шахсларни аниқлаш учун махсус тезкор-қидирув тадбирларини амалга ошириш талаб қилинмайди. Бу хусусиятлар эса терговчи, суриштирувчи ва бошқа ходимлардан катта маҳорат талаб қилади.
Ёнғиннинг қасддан ўт қўйганлиги тусмолини тузиш учун қуйидагилар асос бўла олади:
1) қасддан ўт қуйилганлиги ҳақида ёки унга тайёргарлик кўрилганлиги ёки уни амалга ошириш тўғрисида шоҳидларнинг кўрсатмалари;
2) жабрланувчиларни ёнғинга қадар уни содир этиш орқали ёки бошқа усул орқали қўрқитилганлиги далиллари;
3) ёнғин содир этилишидан олдин бинодан (хонадан) моддий бойликларнинг олиб чиқиб кетилганлиги ҳақидаги маълумотлар;
4) қасддан ўт қўйишга ундайдиган ҳолатларнинг (сабабларнинг) мавжудлиги ёки эҳтимоли (масалан, бўлажак тафтиш, ҳужжатларни бошқа шахсга бериб юбориш, моддий жавобгар шахсдаги камомадлар ёки унинг ҳаёт (яшаш) тарзи, жабрланувчи ва қасддан ўт қўйишда гумон қилинаётган шахс орасидаги ўзаро салбий муносабатлар ва шу кабилар);
5) қасддан ўт қўйиш ва ёнғиннинг тарқалиши учун қулай шароитнинг туғилганлиги ва унинг имконияти (масалан, агар ёнғин қўриқланмаётган масканда содир этилса, ёки уни қўриқлаётган шахснинг ўзи шубҳали бўлса; агар ёнғин қаттиқ шамол пайтида бинонинг шамол эсаётган томонидан чиққан бўлса ва шу кабилар);
6) объектга ёки унинг айрим участкаларига бегона шахсларнинг рухсатсиз (яширин) кирганлиги белгилари;
7) ёнғиннинг жадал ривожланишига олдиндан тайёргарлик кўрилганлиги белгиларининг мавжудлиги (ёнувчан материалларнинг бир жойга тўпланганлиги, ёнғин тарқалишининг олдини тўсиши эҳтимоли бўлган тўсиқларнинг олиб ташланганлиги ёки унинг тарқалиши учун қулай шарт-шароитларнинг яратилганлиги, ёнғин ҳақида хабар берувчи ва уни ўчирувчи воситаларнинг атайин бузиб қўйилганлиги ва шу кабилар);
8) ёнғиннинг тўсатдан пайдо бўлганлиги ва унинг жуда тез тарқалганлиги;
9) қасддан ўт қўйишда фойдаланиши эҳтимоли бўлган нарсалар ва воситаларнинг топилиши;
10) бир нечта ёнғин ўчоғининг аниқланиши;
11) битта туманда (ҳудудда) бирданига бир нечта ёнғин содир этилиши ёки ўхшаш ёнғинларнинг такрорланиши;
12) ёнғин бўлган жойда бошқа жиноят изларининг топилиши;
13) ёнғин содир этилишидан олдин объектда вужудга келган ҳолатнинг ва объектнинг ўзининг хусусиятлари;
14) қолган барча тусмолларнинг асосланган равишда истисно қилинганлиги.
Маълум шароитларда ёнғиннинг қасддан ўт қўйилганлиги тусмолини тузиш учун бошқа асослар ҳам мавжуд бўлиши мумкин. Бундай тусмол тузиш учун бирданига бир нечта белги ҳам бўлиши мумкин. Бу ҳолатда ҳам ёнғин қасддан ўт қўйилганлик натижасида содир этилганлиги тўғрисида якуний хулоса барча фактлар ва ҳолатлар синчиклаб текширилиб чиқилгандан кейингина қилинади.

47.