«energetika» fakulteti

3. Elektrokimyoviy korroziya
Elektr korroziyasi natijasida turli inshoot-larning ochiq metall qismlari yemiriladi. Iflos va nam muhitda metall yuzasida ko`pdan - ko`p galpvanik juftliklar xosil bo`lib, elektroliz jarayoni kechadi. Korroziyadan ikki xil ximoya usuli bor:
1. Metall qismlarni yerga ko`mishdan oldin bitum bilan qoplash yoki plastmassa lentalari bilan o`rash. Bu polivinilxlorid yoki polietilen lentalari bo`lib, ular bir qatlamli (0,35 mm) va 2 ikki qoplamli (0,7 mm) bo`ladi. Bitum qoplami 2,5mm8 mm qalinlikda bo`lishi mumkin.
Yer osti metall qismlarini korroziyadan ximoyasini kuchaytirish uchun qo`shimcha ravishda elektr ximoyasi ishlatiladi.
Elektr ximoyasi 2 xil bo`ladi:
1. Protektor ximoyasi (34.1-raSD).
2. Katod ximoyasi (34.2-raSD).

27.1 – raSD. Protektor ximoyasining sxemasi.
1- po`lat quvur; 2- magnit qotishmali protektor; 3- VRG markali 2,5 - 4 mm<sup>2</sup> kesimli sim.
8 xil turdagi protektorlar (MGA-1MGA-8) ishlatiladi.MGA-1 protektorining ko`rsatkich-lari: diametri d=110 mm, uzunligi h=600 mm, og`irligi m=10.4 kg.
Korroziyadan effektiv ximoya qiluvchi elektr ximoyasining 2-turi katod ximoyasidir.

27.2 – rasm. SD. Katod ximoyasining sxemasi.

1 - po`lat quvur; 2 - yerga ulash qurilmasi anod; 3 - katod stantsiyasi.

Katod stantsiyasining 9 ta turi bor.KSS-75 turidagi katod stantsiyasining ko`rsatkichlari:U=624 V, I=312 A.

Po`lat quvurli trassa bo`yicha bir necha katod stantsiyalari ishlatiladi. Ular orasidagi masofa tuproq sharoitiga qarab belgilanadi.


Nazorat savollari

1. 
   Tok va kuchlanish uskunalari qanday amalga oshiriladi?
   
2. 
   Aktiv va reaktiv schyotchiklarni aniqlik klasslari qanday?
   
3. 
   Energiya o`lchashning qanday turlari bor ?
   
4. 
   Schyotchiklar uchun tok transformatorlarining aniqlik klasslari qanday ?
   
5. 
   ETS da avtomatikaning qaysi asosiy turlari ishlatiladi ?
   
6. 
   ETS ni boshqarishda ishlatidagan texnik vositalar qaysilar ?
   
7. 
   Dispetcherlik xizmati qachon tuziladi?
   
8. 
   Kuchlanish transformatoriga qaysi priborlar ulanadi?
   
9. 
   Yo`l qo`yiladigan o`ta yuklanishlar nima uchun aniqlanadi?
   
10. 
    Kabelning o`ta yuklanishi uning qaysi qismiga salbiy ta’sir ko`rsatadi?