Endokrin tizimi patofiziologiyasi

Neyrogipofiz funksiyasining buzilishi.
Antidiuretik ta’sirga ega bo‘lgan 
vazopressin sekresiyasini kuchayishi, organizmda suvning to‘planishiga yordam 
beradi, bu esa reflektor anuriya patogenezida muxim rol o‘ynaydi. Siydik hosil 
bo‘lishining kamayishi (masalan, og‘riqli karaxtlikdagi anuriya) va shish (xususan, 
jigar 
sirrozida 
gormon 
inaktivatsiyasi 
buzilganida) 
yaqqol 
ko‘rinadi. 
Vazopressinning ortiqcha sekresiyasi qon bosimining ortishiga, giponatremiya va 
plazma osmolyarligining pasayishiga olib keladi. 

---

Vazopressin yetishmovchiligi neyroendokrin tizimi, gipotalamusning 
supraoptik va paraventrikulyar yadrolari yoki gipotalamus-gipofiz nerv yo‘li 
zararlanishi natijasida yuzaga keladi. Natijada qandsiz diabet rivojlanadi. 
Ba’zi bemorlarda qandsiz diabet qonda normal yoki ko‘tarilgan vazopressin 
darajasi fonida yuzaga keladi. Bunday hollarda kasallikning patogenezi 
gormonning inaktivatsiyasini kuchayishi yoki, , suv qayta so‘riladigan 
nefronlarning yig‘uvchi kanallari vazopressinga nisbatan sezgirligi pasayishi bilan 
bog‘liq. 
Vazopressinning 
absolyut 
yoki 
nisbiy 
yetishmovchiligi 
nefron 
kanalchalarida suvning qayta so‘rilishini buzilishiga olib keladi, bu esa siydik 
miqdorining ko‘payishiga (poliuriya), chanqoq va qon bosimining pasayishiga olib 
keladi. Bemorlar kuniga 3 dan 8 litrgacha, nisbiy zichligi past siydik ajratadi. 
Ba’zan diurez 10 -12 litrni, ayrim hollarda 40-43 litrni tashkil qiladi. 
Neyrogipofiz 
zararlangandan 
keyin 
kuzatiladigan 
ba’zi patologik 
o‘zgarishlar, oksitotsin yetishmasligidan kelib chiqishi mumkin. Oksitotsin 
sekresiyasining kamayishi tugruq va laktatsiya davridagi buzilishlarning 
patogenezida va biliar diskineziada rol o‘ynaydi.