Elektronika asbobsozlik

1.2. Sinxron detektorning fazasezgirligi moslashtiriladigan ish rejimi. 
Sinxron 
detektorning 
fazasezgirligi 
moslashtiriladigan 
ish 
rejimida 
o’lchanayotgan kirish signali chastotasi vektor kommutatsiyasining sinxron 
chastotasiga 

=

с
. Tayanch signali y’(t), qandaydir manbaada xosil qilinuvchi 
vector kommutatsiyasi y(t) va o’lchanayotgan signal x(t).
Garmonik sinxron detektorning kirishiga vector kommutatsiyasi y(t)=Y
M
sin 

c
t (1.1) ko’rinishdagi sinusoidal o’lchanadigan signal berilgan bo’lsin (chastotasi 
vector kommutatsiyasi chastotasiga teng 

с
) 
x(t)=X
M
sin (

c
t+

). (1.8) 
U holda chiqish signali 
z(t)=c X
M
sin (

c
t+

) Y
M
sin 

c
t, 
yoki
z(t)=c X
M
Y
M
/2 

cos 

- cos(2

c
t+

)

. (1.9) 
Agar (1.8) signal bitta yarim davrli releyli sinxron detector kirishiga (1.4) 
vector kommutatsiyali signal berilsa, unda chiqish signali: 
z(t)=c X
M
sin (

c
t+

) Y
M
/2 

1+4/


k=1,3,5,...

1/k sin k

c
t

, 
yoki almashtirishlardan keyin 
z(t)=c X
M
Y
M
/


cos 

- 2/

sin (

c
t+

) – cos(2

c
t+

)+

k=1,3,5,...

1/k 

cos

( k – 1) 

c
t – 

– cos 

(k+1) 

c
t+

, (1.10) 
(1.9), (1.10) ifodalarda ko’rinadiki, sinxron detektorning chiqish signali 
vector kommutatsiyasi 

С
va o’chanayotgan kirish signali 

chastotalari tengligi, 
garmonik sinxron detektorlar uchun o’lchanayotgan signalning aktiv vector 
komponentasiga proportsional bo’lgan doimiy qo’shiluvchidan tàshkil topgan: 
Z_=cX
M
Y
M
/2 cos 

; 
Bitta yarim davrli releyli uchun 

---

11 
Z_= cX
M
Y
M
/

cos 

. 
Demak, 

=

с
shartli sinxron detektorlar fazasezgirligi moslashtirilgan takibli 
yoki sinxron detektorlar fazasezgirligi moslashtirilgan rejimda [7]. 
Garmonik va releyli sinxron detektorlarning kirishiga sinusoidal bo’lmagan signal 
berilgan xoldagi tarkibini qarab chiqamiz: 
x(t)=X_+

i=1
n
X
iM
sin (i

c
t+

i
). (1.11) 
Agar (1.11) signal (1.1) ko’rinishdagi vector kommutatsiyaga ega bo’lgan 
garmonik sinxron detector kirishiga berilsa, u holda chiqish signali: 
z(t)=c

X_+

i=1
n
X
iM
sin (i

c
t+

i
)

Y
M
sin 

c
t, 
yoki almashtirishlardan keyin: 
z(t)=cX
iM
Y
M
/2 cos 

1
– cX
1M
Y
M
/2 cos (2

c
t+

1
)+cX_Y
M
sin 

c
t+cY
M
/2

i=2, ...
n
X
iM
/i 

cos 

(i-1) 

c
t+

i

– cos[(i+1) 

c
t+

i

. (1.12) 
Bitta yarim davrli (1.4) vector kommutatsiyaga ega bo’lgan releyli sinxron 
detectorga (1.11) ko’rinishidagi signal berilsa chiqish signali: 
z(t)=c 

X_+

i=1
n
X
iM
sin (i

c
t+

i
)

Y
M
/2 

1+4/


k=1,3,5, ...

1/k sin k

c
t

, 
Shunday qilib, garmonik va releyli sinxron detektorlar tarkibi sinusoidal 
kirish signallarida deyarli bir xil. Ammo garmonik sinxron detektorlarga (1.11) 
ko’rinishidagi sinusoidal bo’lmagan kirish signali berilsa chiqish signali z(t)ga 
doyimiy qo’shiluvchi chastota bo’yicha sinxron sinusoidal vektor kommutatsiyali 
(1.12) faqat bitta garmonikali o’lchanayotgan kirish signalining aktiv 
komponentasidan tàshkil topadi.
Releyli sinxron detektorlar holida chiqish signaliga doiymiy qo’shiluvchi ham 
sinusoidal bo’lmagan yuqori garmonikali aktiv komponentadan tàshkil topadi. 
Garmonik sinxron detector fazasezgirligi moslashtirilgan rejimda releyli sinxron 
detektorlarga nisbatan yuqori chastotaviy tanlovga ega deb xulosa qilish 
mumkin.Bitta yarim davrli sinxron detektorlarda chiqish signaliga doimiy 
qo’shiluvchi kirish signaliga doimiy qo’shiluvchi kabi aniqlanadi [8]. 

---

12 
Yuqorida aytib o’tilganlardan xulosa qilish mumkinki, fazasezgirligini 
moslashtiruvchi rejim eng ko’p foydalaniladigan rejimdir; ba’zan uni sinxron 
boshqarish rejimi deb ham ataladi. 
Ushbu bitiruv malakaviy ishida bizning sinxron detector (УПИ-1) aynan shu 
rejimda ishlaydi, bu rejim sinxron detektorlar ish rejimining eng sezgir rejimi 
hisoblanadi.