"elektron tijorat va raqamli iqtisodiyot" kafedrasi "iqtisodiyotda axborot komplekslari va texnologiyalari"

quvvatlashga o‘tish
. Aksariyat ishlab chiqaruvchilar ERP -tizimning etarli 
emasligini va tovar-moddiy zaxiralardan optimal foydalanish bilan ko‘p bosqichli 

---

153 
modellashtirish zarurligini ta’kidlaydi. 
Ishlab chiqarishga materiallar va logistika bo‘yicha cheklovlar 
qo‘shiladigan turli cheklovlar sifatidagi yondashuvlarni o‘zgarishi
. Hozirgi 
vaqtda etkazib berish zanjiridagi cheklovlarga yangicha qarashlar paydo bo‘ldi.
CHeklovlar asosidagi qat’iy rejalashtirishdan taklif va talabning aniq ko‘rinishini o‘z 
ichiga oluvchi sinxron, multikomponentlarga o‘tildi. 
Buyurtmani bajarish vaqtini qisqarishi.
Buyurtmani rasmiylashtirishdan 
boshlab uni iste’molchiga etkazib berishgacha bo‘lgan muddatni qisqartirishning 
ortib borayotgan zaruriyati omborda ro‘yxatga olish va nazorat qilish tizimlari 
(WMS), yuklashni boshqarish tizimlari (TMS) va buyurtma/savdo operatsiyalari 
boshqarish bo‘yicha ko‘p kanalli yechimlarini o‘z ichiga olgan etkazib berish zanjiri 
tizimlarini (SCE) joriy etishga katta ehtiyoj yaratadi. 
Tarmoq oqimi tahliliga e’tiborni oshishi.
Kompaniyalar o‘zlarining etkazib 
berish zanjirlarida ko‘proq tashqi manbaalardan foydalanar ekanlar optimal oqimlarni 
tahlil qilish uchun qo‘shimcha vositalardan foydalanadilar, jumladan, xatarlarni 
minimallashtirish va daromad hamda bozordagi ulushini oshirish maqsadida etkazib 
beruvchilarni baholash, grafikni o‘zgartirish yoki muddatini uzaytirish strategiyasini 
aniqlash, shuningdek, xizmat ko‘rsatish va mahsulotlar nomenklaturasining tahlili 
xarajatlari tahlilini olib borish uchun yanada ko‘plab vositalarni qo‘llashadi. 
Xizmat ahamiyatining tan olinishi
. Mahsulot sotuvchilari sotuvdan keyingi 
xizmatlarga ko‘proq e’tiborni qaratish foyda darajasini oshirishi va mijozlar 
ehtiyojini to‘liq qondirishiga olib kelishini bilib oladi, shuningdek, biznes 
boshqaruvini yaxshilaydi va yangi xizmat takliflarini ishlab chiqishga imkon beradi. 
So‘nggi o‘n yillikda SCM tizimlari bozori nisbatan barqaror bo‘lib qoldi. 
Kompaniyalar korporativ boshqarish ERP tizimiga amalga oshirgan sarmoyalari 
asosida etkazib berish zanjirini boshqarish infratuzilmalarini barpo etishda davom 
etmoqda. 
Dasturiy ta’minot sifatidagi xizmat (SaaS) ham SCM tizimidan foydalanishda 
muhim omil hisoblanadi va ishlab chiqaruvchilar e’tiborini tobora ko‘proq jalb 
qilmoqda. Ushbu qiziqishning sababi, kapital xarajatlarni kamaytirish va tizimni 
ishga tushirish (ochish) muddatini qisqartirish uchun SaaSning doimiy jalb etish bilan 
birga, fragmentlashtirilgan etkazib berish zanjirlarini ratsionalizatsiya qilish 
vositalarni qidirish zarurati hisoblanadi.