Xarajatlarning moddalari bo’yicha xarajatlar quyidagicha guruhlanadi

Topshiriq:
Kompaniya xarajatlar nomenklaturasining asosiy faoliyatida ko‘rsatib o‘tilgan xo‘jaliklar ro‘yxati tarkibiga yana qanday tarmoq xo’jaliklari kiritiladi va bu xo’jaliklar faoliyatiga tegishli xarajatlarni ko’rsating.

Ishlab chiqarish tannarxi xo‘jalikning alohida tarmoqlari bo‘yicha  hisoblanadi:

1. Yo‘lovchi, konteynerda tashish va tijorat ishlari xo‘jaligi (1-32mod.);

2.  Lokomotiv xo‘jaligi.(41-140 mod.);

3.  Vagon xo‘jaligi  (151-180 mod.);

4.  Yo‘l xo‘jaligi. (181- 204 mod.);

5.   Fuqarolik inshootlari xo‘jaligi (205 –210 mod.);

6.  Signallashtirish va aloqa xo‘jaligi (211-228 mod.);

7.  Elektrlashtirish va energetika xo‘jaligi  (229-235 mod.);

8.  Hisoblash tovar kontoralari va tiklash poyezdlari (236-237 mod.);

9.  MDH hududida xorijiy temir yo‘llar tomonidan tashishga xizmat ko‘rsatish bo‘yicha xarajatlar (238-239 mod.).

Xarajatlarning moddalari bo’yicha xarajatlar quyidagicha guruhlanadi:

-     Xom-ashyo va materiallar;

-     Sotib olinadigan komplektlanuvchi mehnatlar, yarim fabrikatlar va kooperatsiyalangan korxonalar hizmati;

-     Tehnologik maqsad uchun yoqilg’i va energiya;

-     Ishlab chiqarish ishchilarning asosiy ish xaqi;

-     Ishlab chiqarish ishchilarning qo’shimcha ish xaqi;

-     Ijtimoiy to’lov;

-     Ishlab chiqarishni tayyorlash va o’zlashtirish xarajatlari;

-     Instrumentlar, moslamalar eskirish va boshqa maxsus xarajatlar;

-     Qurilmalarni ta’minlash va ekspluatatsiya qilish xarajatlari;

-     Seh xarajatlari;

-     Umum ishlab chiqarish xarajatlari;

-          Brak hisobiga yo’qotishlar;

-         Boshqa ishlab chiqarish xarajatlari;

-         Ishlab chiqarishdan tashqari xarajatlar.

Nizomga muvofiq barcha xarajatlar quyidagi tartibda guruhlanadi:

·                    Mahsulotning ishlab chiqarish tannarxiga kiritiladigan xarajatlar:

-          to‘g‘ri va egri  moddiy xarajatlar;

-          to‘g‘ri va egri  mehnat xarajatlari;

-          to‘g‘ri va egri ishlab chiqarish tusidagi boshqa xarajatlar;

·                    ishlab chiqarish tannarxiga kiritilmaydigan, lekindavr xarajatlariga kiritiladigan xarajatlar (asosiy faoliyatdan olinadigan foydada hisobga olinadi):

-          sotish xarajatlari;

-          boshqaruv xarajatlari;

-          boshqa operatsion xarajatlar va zararlar;

·                    xo‘jalik yurituvchi sub’ektning moliyaviy faoliyat bo‘yicha xarajatlari:

-          foizlar bo‘yicha xarajatlar;

-          xorijiy valyuta bilan operatsiyalar bo‘yicha kurslarning salbiy tafovuti;

-          qimmatbaho qog‘ozlarga kiritilgan mablag‘larni qayta baholash;

-          moliyaviy faoliyat bo‘yicha boshqa xarajatlar;

·                    favqulotda zararlar (daromad solig‘ini to‘laganga qadar foydani yoki zararni hisoblashda hisobga olinadi).

Mahsulot (ish, xizmatlar) ishlab chiqarish tannarxiga mahsulot (ish, xizmat)ni bevosita ishlab chiqarish bilan bog‘liq xarajatlar kiradi.

Mahsulotning ishlab chiqarish tannarxiga kiritiladigan  xarajatlar ularning iqtisodiy mazmuniga ko‘ra  quyidagi elementlar bo‘yicha guruhlanadi:

·      ishlab chiqarish moddiy xarajatlar;

·      ishlab chiqarish tusidagi mehnatga haq to‘lash  xarajatlari;

·      ishlab chiqarish bilan bog‘liq ijtimoiy sug‘urta ajratmalari;

·      asosiy vositalar va nomoddiy aktivlar amortizatsiyasi;

·      ishlab chiqarish tusidagi boshqa xarajatlar.