"elektron tijorat va raqamli iqtisodiyot" kafedrasi "iqtisodiyotda axborot komplekslari va texnologiyalari"

SCM
(Supply Chain Management Systems) 
tizimi xarajatlar hamda 
muntazam davom etayotgan ish hajmini kamaytirish va sotish rentabelligini oshirish, 
shuningdek, mahsulotlarni tarqatish kanallarini optimallashtirish va asosan logistika 
samaradorligini oshirish uchun foydalaniladi (1-rasm). 
4.2.3-rasm. Yetkazib berish zanjirini boshqarish (scm) tizimi sxematik koʻrinishi 
 

---

149 
SCM ERP tizimlar tarkibiga kiritiladi, turli tizimlar bilan integratsiyalashgan 
hamkorlikni e’tiborga olgan holda alohida ishlaydigan yechim sifatida joriy 
etilmaydi.SCM yechimlarni ishlab chiqarish tarmoqlari va savdo sohalarida samarali 
qo‘llash mumkin. 
O‘z navbatida SCM echimlar quyi tizimlardan tashkil topadi:
1.
SCP (Supply Chain Planning-etkazib berish zanjirini rejalashtirish);
2.
SCE (Supply Chain Execution - etkazib berish zanjirini amalga oshirilishi).
SCP strategik etkazib berish zanjirini rejalashtirish uchun ishlatiladi, SCE etkazib 
berish zanjirini amalga oshirish uchun ishlatiladi. 
Uslubiy jihatdan SCM kontekstida etkazib berish zanjirini boshqarish quyidagi 
bosqichlarni o‘z ichiga oladi: 
1.
PLAN (rejalashtirish) 
2.
SOURCE (sotib olish) 
3.
MAKE (ishlab chiqarish) 
4.
DELIVER (etkazib berish) 
5.
RETURN (qaytarish). 
6.
SCM tizimlarining asosiy funksiyalari: 
Zahira, ishlab chiqarish hajmi va mahsulotni etkazib berishni 
rejalashtirish: 
etkazib berishni rejalashtirish,
 
etkazib berish manbaalarini ro‘yxatga 
olish, etkazib berish sifatini nazorat qilish, etkazib berishlarni ro‘yxatga olish, etkazib 
beruvchilar bilan shartnomalarni ro‘yxatga olish, mahsulotlarni kirim qilish, kafolatli 
zahiralarni rejalashtirish, kunlik va xaftalik savdoni prognoz qilish.