Agar kislota yoki ishqor kiyim orqali teriga tushgan bo‘lsa, oldin uni suv bilan kiyimdan yuvib
tashlash, so‘ngra esa ehtiyotkorlik bilan kiyimni kesib, ho‘l kiyimni jabrlanuvchining ustidan echib
olish va shundan keyin terini yuvish zarur.
Odam tanasiga qattiq modda ko‘rinishidagi oltingugurt kislotasi yoki ishqori tushsa, uni
quruq paxta yoki toza mato bo‘lagi bilan olib tashlash, so‘ngra jarohatlangan joyni suv bilan
yaxshilab yuvish va ustiga quruq steril bog‘lam qo‘yish lozim.
Kimyoviy kuyishda kimyoviy moddani suv bilan to‘liq ketkizib bo‘lmaydi. Shuning uchun
yuvgandan keyin jarohatlangan joyni tegishli neytrallovchi eritmalarga ho‘llangan latta bilan artish
kerak.
Kimyoviy kuyishlarda keyingi yordam xuddi termik kuyishlardagidek ko‘rsatiladi.
Kislotadan kuyganda ichimlik sodasining (bir choy qoshig‘i ichimlik sodasining bir stakan
suvdagi) eritmasiga latta (bog‘lam) ho‘llab bosiladi.
Kislota suyuqlik, bug‘ yoki gaz ko‘rinishida ko‘zga yoki og‘iz bo‘shlig‘iga tushgan bo‘lsa, oldin
ularni katta miqdordagi suv bilan chayish, so‘ngra ichimlik sodasi (yarim choy qoshig‘i ichimlik
sodasining bir stakan suvdagi) eritmasi bilan yuvish lozim.
Teri ishqor ta’sirida kuyganda bor kislotasi (bir choy qoshig‘i bor kislotasining bir stakan
suvdagi) eritmasiga yoki sirka kislotasining kuchsiz (osh sirkasining teng miqdorda suvdagi)
eritmasiga latta (bog‘lam) ho‘llab bosiladi.
Ishqor tomchilari sachrab yoki uning bug‘lari ko‘zga va og‘iz bo‘shlig‘iga tushganda,
jarohatlangan joylarni katta miqdordagi suv bilan chayish, so‘ngra bor kislotasi (yarim choy qoshig‘i
bor kislotasining bir stakan suvdagi) eritmasi bilan yuvish lozim.
Agar ko‘zga qattiq kimyoviy moddaning zarrachalari tushsa, oldin ularni nam tampon bilan
olib tashlash lozim, chunki ko‘zlarni yuvishda ular shilliq pardani shilib yuborishi va qo‘shimcha
jarohatga sabab bo‘lishi mumkin.
Kislota yoki ishqor qizilo‘ngachga tushganida zudlik bilan shifokorni chaqirish kerak. Shifokor
kelguncha jabrlanuvchining og‘zidan so‘lagini va shilimshiqlarni chiqarib tashlash, o‘zini yotqizib
issiq qilib o‘rash, qorniga esa og‘riqni kamaytirish uchun “muz” qo‘yib qo‘yish lozim.
Agar jabrlanuvchida nafas siqish alomatlari paydo bo‘lsa, unga og‘zining shilliq pardalari
kuyganligi sababli “og‘izdan — burunga” usuli bilan sun’iy nafas oldirish zarur.
Qizilo‘ngachga tushgan ishqorni neytrallash maqsadida jabrlanuvchi qayt qilishi uchun
oshqozonni suv bilan yuvish mumkin emas, chunki kuydiruvchi suyuqlik qizilo‘ngach bo‘yicha
orqaga qaytayotganida shilliq pardani yana jarohatlaydi va halqum shishib ketishi mumkin.
Jabrlanuvchiga uch stakandan ko‘p bo‘lmagan miqdorda suv ichirish mumkin, bunda
qizilo‘ngachga tushgan kislota yoki ishqor suyuladi va uning kuydiruvchi ta’siri kamayadi.
Jabrlanuvchiga sut yoki suvga atalab aralishtirilgan (1 litr suvga 12 dona) tuxumning oqini ichirish
yaxshi samara beradi.
Teri katta hajmda kuyganida, hamda ko‘zga kislota yoki ishqor tushganida birinchi yordam
ko‘rsatilganidan so‘ng jabrlanuvchini davolash muassasasiga yuborish kerak.
Do'stlaringiz bilan baham: