Elektr energetika uskunalariga xizmat ko‘rsatishda yuz bergan baxtsiz hodisalar oqibatida jabrlanganlarga shifokordan oldingi yordam ko‘rsatish bo‘yicha yo‘riqnomani tasdiqlash to‘G‘risida

10. ORGANLAR VA TO‘QIMALARGA BEGONA JISMLAR TUShGANIDA YORDAM KO‘RSATISh
Begona jismlar tomoqqa, qizilo‘ngachga, nafas yo‘llariga, ko‘zga, teri ostiga va h. tushishi
mumkin.
Tomoqqa, qizilo‘ngachga, nafas yo‘llariga ko‘pincha ovqat yeyish vaqtida baliq va go‘sht
suyaklari, hamda ish qilayotgan vaqtda og‘izga solinadigan to‘nog‘ich, knopkalar, mayda mixlar va
boshqa jismlar tushishi mumkin. Bunda og‘riq paydo bo‘lishi, nafas olishning qiyinlashishi, yo‘tal
tutishi, nafas siqib qolishi mumkin.
Begona jismni qizilo‘ngachdan oshqozonga o‘tishi uchun non, bo‘tqa yoki kartoshka yeyishga
urinishlar ko‘p hollarda yordam bermaydi, shuning uchun albatta davolash muassasasiga murojaat
qilish kerak.
Mayda zarrachalar ko‘rinishidagi (metall, tosh, yog‘och zarrachalari, qum, hashoratlar va
boshqa) begona jismlar ko‘zga tushganida, og‘riq paydo bo‘ladi, ko‘z yoshlanadi va ular ko‘rish
qobiliyatining buzilishi va sustlashishiga sabab bo‘lishi mumkin. Agar ko‘zga narsa tushgan bo‘lsa,
uni ko‘zni (stakandan, paxta yoki dokadan, suv ichiladigan favvorachadan) suv oqizib ko‘zning
tashqi burchagidan (chekadan) ichki burchagiga (burunga) qaratib yuvish yo‘li bilan chiqarish
mumkin. Xuddi shuningdek, ko‘z qovog‘ini tashqariga ag‘darib toza nam paxta yoki toza dastro‘mol
bilan jismni olib tashlash mumkin (
45-rasm
). Ko‘zni ishqalash mumkin emas.

---

45-rasm. Ko‘zni ko‘rib chiqish:
a — pastki qovoqni tortib turish;
b — tepadagi qovoqni ko‘tarish
Ko‘z pardasiga tushgan narsani o‘zicha olib tashlab bo‘lmaydi. Buni faqat tibbiyot xodimlari,
iloji boricha tezroq qilishlari kerak, zarracha ko‘z pardasini qancha ko‘p vaqt davomida jarohatlasa,
shuncha asoratlari ko‘proq bo‘ladi, hatto yara paydo qilishi mumkin. Ko‘zga quruq steril bog‘lam
qo‘yilib (
46-rasm
), jabrlanuvchini iloji boricha tezroq davolash muassasasiga yuborish kerak.
46 - rasm. Ko‘z jarohatlanganda bog‘lam qo‘yish
Yumshoq to‘qimalarga (teri, tirnoq ostiga va h.) tushgan begona jismlar, ular bilan birga
to‘qimalarga mikroblar kirishi bilan xavflidir, bu mikroblar begona jismning atrofida yallig‘lanish
jarayoni boshlanishiga sabab bo‘ladi. Yumshoq to‘qimalardagi begona jismlarni faqat ularni oson va
to‘liq olinishiga ishonch hosil bo‘lganda o‘zicha olish mumkin. Ozgina qiyinchilik paydo bo‘lsa ham
shifokorga murojaat qilish kerak. Begona jism olib tashlanganidan so‘ng uning kirgan joyini yod
bilan artish va ustiga steril bog‘lam qo‘yish kerak.