Ekspluatatsiyasi instituti irisbekova mavluda narinbayevna xalqaro logistik

qo‗shimcha 
xarajatlarning 
vujudga kelishi chiqadi: 
– ishlab chiqarish xarajatlari – materiallarni xarid qilish, mehnat xarajatlari, 
asbob-uskunalarni xarid qilish va ekspluatatsiya qilish xarajatlari; 
– ko‗chirish xarajatlari – transport xarajatlari, bojlar, yo‗lda tovarlar va rezerv 
zahiralarni saqlash xarajatlari; 
– rag‗batlantirish va subsidiya xarajatlari – ustamalar va subsidiyalar; 
– moddiy bo‗lmagan xarakterdagi xarajatlar – sifatni ta‘minlash, mahsulotni 
moslashtirish yoki takomillashtirish, muvofiqlashtirishga ketadigan xarajatlar; 
-
 
nakladnoy xarajatlari – jamlanma joriy doimiy xarajatlar; 

---

214 
-
 
omillar bo‗yicha uzoq muddatli xarajatlar – unumdorlik, ish haqi, valyuta 
kurslari, mahsulotning dizayni va bazaviy vakolatning o‗zgarishi bilan 
bog‗lanadigan xarajatlar [5, 73-bet].
8.3 rasm. Xalqaro iqtisodiy integratsiyalanish natijasida global logistik 
tizimlarning shakllanishi. 
Bunda global yetkazib berishlar zanjirining samaradorligini oshirish jarayoni, 
muvaffaqiyatli ishlayotgan xorijiy firmalarning tajribasiga ko‗ra, quyidagi chora-
tadbirlarni o‗z ichiga oladi: 
– yetkazib berishlar zanjirida zvenolarning joylashish joyi va tashish rejimini 
o‗zgartirish hisobiga yetkazib berishlar zanjirlarini ratsionallashtirish; 
– bufer tovar-moddiy zahiralarni va yetkazib berishlar zanjiridagi ketma-ket 
bosqichlar orasidagi vaqtni qisqartirish; 
– yetkazib berishlar zanjirlarining geografik va xalqaro qamrovini kengaytirish; 
– ularga yetkazib berishlar zanjirlari vositasida erishish mumkin bo‗ladigan 
tovarlar va xizmatlarning murakkabligini oshirish. 

---

215 
Shuningdek xalqaro logistik zanjirni shakllantirishning muhim sharti uning 
zvenolari o‗rtasida