Экология асослари ва табиатни муҳофаза қилиш (Ўқув- услубий қўлланма) наманган-2011 Ўзбекистон республикаси

6.*НУРОТА ТОҒ- ЁНҒОҚЗОР ДАВЛАТ ҚЎРИҚХОНАСИ. Жиззах вилояти Нурота тоғ тизмаси ёнбағирларида жойлашаган. 1975 йилда ташкил этилган. Майдони-17752 га. Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ ва сув хўжалиги тасарруфида. Қўриқхонада ҳудудида — ҳайвонларнинг 183 тури, шундан 13 тури Ўзбекистон Республикаси Қизил китобига киритилган; - ўсимликларнинг 814 тури, шундан 29 тури Ўзбекистон Республикаси ва Қизил китобига киритилган. Қўриқхонада «Қизил китоб»га кирган архарлар билан тоғ қўйи, шунингдек, ёввойи чўчқа, сувсар ва «Қизил китоб»га кириши мумкин бўлган митти шунқор ва бошқа ҳайвонлар муҳофаза қилинади. Нурота қўриқхонасининг аоосий вазифаси тоғ-дашт минтақаларини, айниқса, Северцов қўйи экологиясини ўрганиш ва муҳофаза қилиш услубларини ишлаб чиқишдан иборат.
7.*ЗАРАФШОН ДАВЛАТ ҚЎРИҚХОНАСИ. Бу қўриқхона Самарқанд шаҳрининг Зарафшон дарёси қайирида жойлашган. 1975 йилда ташкил этилан. Майдони 2352 га. Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ ва сув хўжалиги тасарруфида. Қўриқхонада —ҳайвонларнинг қарийиб 170 тури учрайди, шундан 2 тури Ўзбекистон Республикаси ва ТМХИ Қизил китобига киритилган; - ўсимликарнинг 300 тури мавжуд. Қўриқхонани ташкил қилишдан мақсад йўқолиб бораётган чиройли Зарафшон қирғовулини ва қимматли доривор бутаси - чаканда (облепиха) муҳофаза қилиш, тўқай чангалзорини тиклаш ва яхшилаш, илмий тадқиқотлар олиб боришдан иборат. Қўриқхонанинг нисбатан кичик ҳудудида карийб 3 турдаги ўсимлик ўсади. Қўриқхонада 59 турдаги доривор ва 23 турдаги техник ўсимлик аниқланган. Қўриқхонанинг фаунаси 359 тур бўлиб, шундан амфибиялар - 2, судралиб юрувчилар - 8, кушлар - 206, сутэмизувчилар - 24 турни ташкил қилади. 1995 йилдан бери Зарафшон давлат қўриқхонасида хонгулни кўпайтириш бўйича иш-лар олиб борилмоқда. 1996 йилда Зарафшон дав-лат қўриқхонасига «Бадай тўқай» кўрикхонасидан 6 бош Бухоро буғуси келтирилган. Ҳозирги пайтда қўриқхона ҳудудида 27 бош хонгул яшайди. Зарафшон давлат қўриқхонаси Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ ва сув хўжалиги вазирлиги ҳузуридаги Ўрмон хўжалиги бош бошқармаси тизимига киради, ҳамда Қўрикхоналар, миллий табиий боғлар ва овчилик хўжаликлари бошқармаси томонидан бошқарилади.