urushi Arab — Isroil urushi (70-yillar) da ham dunyo m intaqaviy siyosiy m ojarolardan, urushlardan xoli
b o 4lmagan.
1971 -yilda Hindiston — Pokiston davlatlari o 'rta -
sida y ana urush boshlandi. Bunga P okistonda
b o sh lan g an b o ‘linish ja ra y o n i b ah o n a b o ‘ldi.
Pokiston G ‘arbiy va Sharqiy qismlarga bo ‘linar edi. Ularni H indiston hududi
ajratib turardi. Sharqiy Pokistonda aholi ko‘p b o ‘lsa-da, uni G ‘arbiy Pokiston
vakili boshqarar edi. Bu hodisa keskin norozilik keltirib chiqardi. Sharqiy
Pokiston keng m uxtoriyat talab eta boshladi. Biroq h ukum at bunga rozi
b o ‘lm adi. N atijada Sharqiy P okistonda separatchilar harakati kuchaydi.
H indiston separatchilarga yordam u ch u n o ‘z arm iyasini yubordi. Buning
oqibatida Sharqiy Pokiston ajralib chiqdi va u yerda m ustaqil Bangladesh
davlati tashkil etildi. Bu urushda SSSR H indistonni q o ‘llab-quvvatladi.
1973-yilning oktabr oyida navbatdagi arab-isroil
urushi yuz berdi. U ni Isroilning Yaqin Sharq
m uam m osini tin ch yo‘I bilan hal etishni istamasligi, arablarning esa 1967-
yilgi m ag‘lubiyat uchun qasos olishga intilishlari keltirib chiqardi. U rush
M isr arm iyasining Isroilga to ‘satdan hujum qilishi bilan boshlandi. Birin-
chi bor arab quroli Isroilga zarba bera boshladi. Biroq Isroil tez orada
o ‘zini o ‘nglab oldi. M isr va Suriya arm iyasini chekinishga m ajbur etib,
Q o h ira va D am ashq shah arlarig a bevosita tah d id sola boshladi. BM T
Xavfsizlik K engashining q a t’iy talabi bilan urush harakatlari to ‘xtatildi.
U rush arab davlatlari harbiy qudratining o ‘sganligini nam oyish etdi. Ayni
paytda Yaqin Sharq m uam m osini kuch bilan hal etish m um kin emasligini
ham isbotladi. A Q S H ning faol aralashuvi bilan Y aqin Sharq m uam m osini
ikki tom o nlam a shartnom alar im zolash orqali hal etishga kirishildi. Xususan,
1975-yilda Sinay yarim orolida Isroil va Misr q o ‘shinlarini ajratish to ‘g ‘ri-
sida sh a rtn o m a , 1978-yilda esa bu ikki davlat o ‘rtasid a K em p -D ev id
shartnom asi im zolandi. U nga k o ‘ra, M isr va Isroil o ‘rtasidagi urush holati
barham topdi. Isroil bosib olgan M isr yerlarini qaytarib berdi. 1979-yilda
M isr—Isroil tin ch lik sh artn o m asi ham im zo lan di. B iroq Y aqin Sharq
m u am m o sin in g asosiy m asalalari — Isroil bosib olgan arab davlatlari
hududlarini qaytarib berish va Falastin arab davlatini tuzish hal etilm adi.
70-yillardan boshlab Amerika — Xitoy yaqinlashuvi
boshlandi. C hun o n ch i, 1971 -yilda AQSH Prezi-
dentining Milliy xavfsizlik b o ‘yicha yordam chisi
G. Kissinjer maxfiy ravishda Pekinda qabul qilindi. 1972-yilda esa AQSH
Prezidenti R. N ikson Xitoyga rasmiy safar bi lan bordi. Bu xalqaro siyosiy
hayotning eng shov-shuvli voqeasi b o id i.
AQSH — Xitoy m unosabatlarining yaxshilanish jarayoni boshlandi. 1979-
yilda bu ikki davlat o ‘rtasida elchilar darajasida diplom atik aloqalar o in a tild i.
A Q S H —Xitoy m unosabatlarining yaxshilana borishi S SS R ni tashvishga
solib q o ‘ydi. Buning ustiga Janubi-S harqiy Osiyoda sovet-xitoy m unosa-