Yaqin SHarq inqirozi V DRga qarshi urush harakatlarini boshlab yubordi. Biroq A Q SH armiyasi
V etnam xalqining qattiq qarshiligiga duch keldi. U rush harakatlari 8 yil
davom etdi. AQSH V etnam xalqining irodasini buka olm adi. N ihoyat, 1973-
yilning yanvar oyida Parijda V etnam da urushni to ‘xtatish va tinchlikni tik-
lash to ‘g ‘risidagi bitim lar im zolandi. AQSH V etnam dan o ‘z q o ‘shinlarini
olib chiqib ketishga m a jb u rb o ‘ldi. U q o ‘llab-quvvatlayotgan Janubiy Vetnam
hukum ati 1975-yilda quladi. 1976-yilning 2-iyulida V etnam yagona davlatga
birlashdi. Bu hodisa A Q SH ning H indixitoydagi jiddiy m ag‘lubiyati edi.
50-yillarda Yaqin Sharq G ‘arbning buyuk dav-
latlari va SSSR o itasid ag i keskin qaram a-qarshilik
m aydoniga aylandi. SSSR arab davlatlarini, AQSH esa Isroilni q o ila b -
quvvatlashni yangi kuch bilan davom ettirdi. 1952-yilda am alga oshirilgan
inqilob natijasida M isrda Buyuk B ritaniya tayanchi b o ig a n m onarxiya
ag‘darildi. 1956-yilda esa Misr Suvaysh kanalini milliylashtirdi. Bunga chiday
olm agan Buyuk Britaniya Misrga qarshi agressiya uyushtirdi. U nd a Fransiya
va Isroil ham qatnashdi. BMT va SSSRning q a tiy pozitsiyasi tufayli agressiya
t xtatib qolindi. Shu tariqa 3 davlat agressiyasi muvaffaqiyatsizlikka uchradi.
N atijada Buyuk Britaniya va Fransiyaning pozitsiyalariga katta p u tu r yetdi.
Ayni paytda Yaqin Sharqda SSSR ning obro'si k o iarild i. 1958-yilda Iroqda
m onarxiya ag‘darildi. Shunday sharoitda Eyzenxauer doktrinasi ilgari su~
rildi. U nga ko‘ra, Yaqin Sharqda endi A Q SH , Buyuk Britaniya va Fran-
siya o ‘rnini to id iris h kerak edi. Bu hodisa SSSR ning G ‘arb davlatlari
bilan m u n o sa b a tla rin i yan ad a k esk in lash tirib y ubordi. «Sovuq urush»
vasvasasi kuchaydi.
50-yillarning ikkinchi yarm ida SSSR turli tuzu m -
dagi davlatlarning tin ch -to tu v yashashi m u m k in -
ligi g ‘oyasini ilgari surdi. Bu g ‘o y an in g p uch
em asligini isbotlash m aqsadida o ‘z arm iyasining
sonini 2 mln kishiga qisqartirdi va SSSR — AQSH rah barlarin ing oliy
darajadagi uchrashuvini o ik a z is h tashabbusi bilan chiqdi. Va, n ihoyat,
1960-yilning m ay oyida SSSR rahbari N . S. Xrushyov va A Q SH prezidenti
D. E yzenxauerning uchrashuvi o ik a z ilish ig a kelishildi. Biroq bu u chra-
shuv am alga oshm ay qoldi. Bunga A Q SH 1-may kuni SSSR hududiga
josus sam olyoti uchirishi sabab b o id i. Josus sam olyot Sverdlovsk osm onida
urib tushirildi. U chuvchi G . Pauers tiriklayin asiro lin d i. AQSH ig‘vogarligi
fosh b o id i.
1961-yilda SSSR va AQSH m unosabatlarini nihoyatda keskinlashtirib
yuborgan voqea sodir b o id i. Bu Berlin devorining qurilishi voqeasi edi.
Devor Sharqiy Berlinni G ‘arbiy Berlindan ajratib tashladi. Tez orada dunyoni
yadro urushi halokati yoqasiga olib kelib q o ‘ygan voqea ham sodir b o id i.
Bu voqea tarixga «Karib inqirozi» nom i bilan kirgan. Bu inqiroz qay tariqa
yuz berdi? 1959-yilning yanvar oyida K ubada am erikap arast h u ku m at
ag‘darildi. H okim iyat tepasiga F. Kastro boshchiligida vatanparvar ku chlar