Ё. Н. Файзиев,А. М. Ашурметов, А. Ж. Хамраев,М. Н. Агзамова, М. Д. Ахмедов, Билим соҳаси ижтимоий таъминот ва соғлиқни сақлаш-500000 Таълим сохаси соғлиқни сақлаш -510000

Ўрганилаётган ҳажм
Тикланиш муддати
Қон ҳажми	24-48 соат
Плазма ҳажми	24-48 соат
Плазмадаги оқсиллар билан тўйинганлик:
– максимал даражада суюлиш	2 соат
– дастлабки ҳолатга қайтиш	48-72 соат
– меъёрий таркибнинг тикланиши	72-96 соат
Эритроцитлар массаси	20-25 сутка

3. 
   Юза артерия томирларининг торайиши.
   

Моҳиятига кўра юза артерия томирларининг торайиши – бу қон йўқотилишида асосий ўрнини қоплаш меҳанизми бўлиб, у тизимдаги артерия қон босимини бир маромда ушлаб туриш ва бош мияни, юракни ҳамда ўпкани қон билан таъминлаб туришга қаратилган ўта муҳим жараёндир.Келтирилган ўрнини қоплаш механизмлари АҚҲни бир маромда ушлаб турилиши учун етарли бўлган ва қон кетиши тўхтатилиши имкони бўлган ҳолларда, секин-асталик билан барча аъзолар ва тизимларнинг иши ўз изига тушиб кетади. Башарти, йўқотилган қон ҳажми тана ўрнини қоплаш механизмларининг имкониятидан ошиб кетадиган бўлса, унда танада патологик бузилишлар комплекси ривожланади.

4. 
   Тахикардия. Гиповолемиянинг ривожланиши юракка вена қон томирларидан келувчи қон босимининг камайишига ва охир-оқибат, юрак қон ҳайдашининг сустлашишига олиб келади. Ривожланаётган тахикардия, симпато-адренал тизим билан боғлиқ бўлган ҳолда, муайян вақт давомида юракнинг дақиқавий қон айланиш ҳажмининг меъёрда бўлишини таъминлаб туради.
   
5. 
   Олигурия. Гиповолемия юзага келганда гипофиз антидиуретик гормонлари ва альдостерон гормонлар секрецияси стимулланади. Бу эса танадаги сув қайта сингишининг ошишига, натрий ва хлорид ионлари чиқмай қолиб кетишига олиб келади. Ушбу жараён олигурия деб аталади.
   
6. 
   Гипервентиляция. Дастлаб мослашувчан гипервентиляция тизимининг иши кўкрак қафаси сўриш хусусиятини ошириш ва юракка қон келишининг ўрни қопланишини кўпайтиришга қаратилган. Сўнгра эса унинг ривожланиши кўп жиҳатдан аъзолар ва тўқималардаги метоболик ўзгаришлар ҳамда кислота-ишқор мувозанатининг бузилиши даражасига боғлиқ бўлади.