Ё. Н. Файзиев,А. М. Ашурметов, А. Ж. Хамраев,М. Н. Агзамова, М. Д. Ахмедов, Билим соҳаси ижтимоий таъминот ва соғлиқни сақлаш-500000 Таълим сохаси соғлиқни сақлаш -510000

2.Қон кетиши ва унинг амалиётда тутган ўрни ва аҳамияти.

Қон кетиши бу юзага келадиган оддийгина патологик ҳолат эмас, балки муайян гуруҳ касалликлари ва жароҳатларнинг асоратидир. Қон кетиши – тиббиёт соҳасидаги энг жиддий ҳолатлардан бири бўлганлиги сабабли, хирургия соҳасида, хусусан хирург ҳаётида ҳам алоҳида аҳамиятга эга бўлган масала ҳисобланади. Қон кетишининг бундай тарздаги аҳамиятини унинг қуйидаги ўзига хос белгилари белгилаб беради:
- Қон кетиши – бу кўпгина, бир қараганда ҳаёт учун унчалик хатарли бўлмаган касалликларнинг ва жароҳатларнинг, шунингдек хирургнинг ҳаракатлари оқибати сифатида юзага келган бўлиши мумкин бўлган асоратлардир.
- Давомли қон кетиши – бу касалнинг ҳаётига бевосита таҳдиддир.
- Қон кетиши ҳолатида бир қарорга келиш ва ёрдам кўрсатиш тезлиги жуда катта аҳамиятга эга ҳисобланади.
- Хирургнинг қон кетиши асоратларини бартараф этиш маҳорати – унинг касбий маҳорати кўрсаткичидир.

3. Қон кетиш тушунчаси

Қон кетиши (haemorrhagia) – бу қон томирида юзага келган ёриқ жой орқали қоннинг томир ичидан ташқарига оқиб чиқишидир (чиқиб кетиши). Бунда 3 хилдаги тушунчалар: қон кетиши, қон қуюлиши ва гематомагаажратиб кўрсатилади.
Қон кетиши ҳақида гап кетганда уни қон томирдан (қон томирлари) фаол равишда ташқи муҳитга, муайян органга ёки одам танасидаги бўшлиққа оқиб чиқиши билан таъфирланади.
Қон томиридаги ёриқдан оқиб чиқиб, атрофдаги тўқималарга сингиб, қонталашланиб қон қуюлишиҳолати ҳақида гапириш ўринлидир. Бунда унинг ҳажми унчалик катта бўлмай, қон кетиши тезлиги сустроқ бўлади.
Қуйилган қон тушган жойидаги тўқималарни қатламларга ажратиб, бўшлиқлар ҳосил қилиши натижасида юзага келган ва бу бўшлиқнинг қон билан тўлиши гематома дейилади. Гематоманинг бундан кейинги ривожланиши уч хил оқибатга; қоннинг сурилиб кетишига, йиринглашига ва шаклланишигаолиб келиши мумкин. Гематома жароҳатланган артерия ёриғи орқали юзага келган бўлса, бу пулсацияли гематома дейилади. Клиник нуқтаи-назардан бу гематомани пайпаслаб кўрганда (палпация) муайян тарзда уриб туриши ва эшитиб кўришда (аускультация) систолик товушнинг эшитилиб туриши билан тавсифланади.