Ё. Н. Файзиев,А. М. Ашурметов, А. Ж. Хамраев,М. Н. Агзамова, М. Д. Ахмедов, Билим соҳаси ижтимоий таъминот ва соғлиқни сақлаш-500000 Таълим сохаси соғлиқни сақлаш -510000

Қоннинг қуюлиш тизими (плазма механизми)
Қоннинг қуюлиш тизими фаолияти асосида доимий равишда янги маълумотлар билан тўлдирилиб борувчи А.А. Шмидтнинг классик ферментатив назарияси ётади.

Қуюлиш тизимидаги омиллар. Замонавий схемага мувофиқ, қоннинг қуюлишини таъминлашда 13 та омил иштирок этади (6-жадвал). Са²⁺, VIIIомил, тромбопластин ва тромбоцитар омиллардан ташқари уларнинг барчаси жигарда синтезланади.

6-жадвал. Қуюлиш тизимидаги омиллар
Қон қуюлишининг плазма ва зардобга доир омиллари
Омилнинг номланиши	Асосий вазифаси
I омил, фибриноген	Тромбин таъсири остида фибринга айланади. Шунингдек, тромбоцитларнинг адгезияси ва агрегацияси учун ҳам зарур
II омил, протромбин	Протромбокиназа таъсири остида тромбинга айланади
III омил, тромбопластин	Қон қуюлиши ташқи механизми орқали протромбокиназа ҳосил бўлишида иштирок этади
IV омил, Са^2+	Протромбокиназа ҳосил бўлиши, протромбиннинг тромбинга ҳамда фиброгеннинг фибринга айланиши учун зарур
V-VI омил, проакцелерин,Асглобулин, ўзгарувчан омил	Қон қуюлиши ташқи ва ички механизмлари орқали протромбокиназа ҳосил бўлиши учун зарур
VII омил, проқон вертин, қон вертин, барқарор омил	Қон қуюлиши ташқи механизми орқали протромбокиназа ҳосил бўлиши учун зарур
VIII омил, антигемофилий глобулини (АГГ), антигемофил глобулин А	Қон қуюлиши ички механизми орқали протромбокиназа ҳосил бўлиши учун зарур
IX омил, Кристмас омили, антигемофил глобулин В	Қон қуюлиши ички механизми орқали протромбокиназа ҳосил бўлиши учун зарур
X омил, Стюарт-Ириуэр омили	Қон қуюлиши ташқи ва ички механизмлари орқали протромбокиназа ҳосил бўлиши учун зарур
XI омил, плазма тромбопластиндан олдин келувчи омил	Қон қуюлиши ички механизми орқали протромбокиназа ҳосил бўлиши учун зарур
XII омил, фибрин стабилловчи омил, фибриназа	Ички механизм орқали протромбокиназа ҳосил бўлиши учун зарур. Фибринозни фаоллаштиради
XIIIомил, фибрин стабилловчи омил, фибриназа	Якуний фибриннинг ҳосил бўлиши учун зарур, фибринолизни тўхтатиб туради

Қон қуюлиши механизми. Қуюлиш жараёни қуйидаги 3 та фазадан иборат бўлади: