Е. Б. Бабский, А. А. Зубков, Г. И. Косицкий, Б. И. Ходоров


Паратиреоид (қалқонсимон без ёнидаги) безлар гормонининг физиологик аҳамияти



Download 13,93 Mb.
bet219/493
Sana09.07.2022
Hajmi13,93 Mb.
#760607
1   ...   215   216   217   218   219   220   221   222   ...   493
Bog'liq
fizi

Паратиреоид (қалқонсимон без ёнидаги) безлар гормонининг физиологик аҳамияти
Паратиреоид безлар функцияси бузилганда организмда вужудга келувчи ўзгаришлар қонда кальций миқдорининг ўзгаришига боғлиқ.
Б у безларнинг паратгормон деган гормони етишмаганда қонда кальций камаяди, ортганда эса кўпаяди. Паратгормон оқсил ёки йирик полипептид бўлиб, трипсин таъсирида, шунингдек кислота ёки ишқорда қайнатилганда парчаланади. Бу гормон препаратлари овқат билан истеъ-мол қилинса ҳазм йўлида емирилади, шунинг учун уларни тери остига юбориш керак. Паратгормоннинг аниқ таркиби ва химиявий тузилиши номаълум.
Суяк тўқимасини емирадиган остеокластлар функциясини паратгормон активлайди. Гормоннинг бу специфик таъсири организмдагина эмас, балки гавдадан
ажратиб олинган суяк тўқимаси
культурасида ҳам намоён бўлади. Унга паратгармон қўшилса,


109-расм. Паратиреоид бсзлари етарли -
ишламаётган бсморнинг
қонзардобидаги
кальций ва фосфор миқдори ҳамда сийдик
билаи кальций ва фосфор чикишининг
паратгормон (75 бирлик) инъекция қилиш- -
даи кейин ўзгариши (Ф. Элбрайтдан). .
остеокластларнинг микдори ва активлиги кескин ортади.
Организмда паратгармонлар суяк тукимасини емиради , натижада калций ионлари суяк тукимасидан чикиб кетиб,кондаги центрапияси ошади. Паратгормон қондаги кальцийни кўпайтирувчи бошқа процессларни ҳам активлаштиради: ичакда кальций сўрилишини ва буйрак каналчаларида кальций реабсорбциясини паратгормон кучайтиради. Буларнинг ҳаммаси қондаги кальцийнинг анча кўпайишига олиб келади (кальций нормадаги 10—11 мг% ўрнига 18 мг% етади ва ундан ошади). Айни вақтда қондаги фосфор камаяди, чунки паратгор-мон фосфатларнинг сийдик билан чиқишини кучайтиради (109-расм). Паратгормон қонга кам чиққанда қон плазмасидаги кальций концентрацияси 5 мг % га тушиб қолиши мумкин.
Паратиреоид безлар фаолиятининг бошқарилиши
Одатда қон илазмасидаги кальций концентрацияси ички муҳитнинг энг аниқ бошқарилувчи факторларидан бири бўлиб, ҳамиша жуда аниқ миқдорда туради, соғлом одамда қондаги кальций концентрациясининг нормал миқдорга нисбатан 0,5 мг % қадар ортиқ ёки кам бўлиши сийрак учрайди.
Қонга ўтадиган паратгормон миқдори бошқарилиб турганидан, қондаги кальций миқдори тор доирада ўзгаради. Қонда кальций камайиши туфарли паратиреоид безларнинг ички секрецияси кучаяди, натижада кальций суяк деполаридан қонга кўпроқ ўтади. Қонда шу электролит миқдори кўлайганда эса, аксинча, паратгормон чиқиши сусаяди, натижада қондаги кальций камаяди. Шундай қилиб, паратиреоид безлар фаолияти билан қондаги кальций миқдори ўртасида икки томонлама боғланиш бор.
Бир қанча тадқиқотчиларнинг фикрича, паратиреоид безлардаги ҳужайралар активлиги шу безларга келувчи қондаги кальций концентрациясига бевосита боғлиқ, бу ионларнинг кўпайиб кетиши паратгормоннинг ҳосил бўлишини автоматик равишда сусайтиради.

Download 13,93 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   215   216   217   218   219   220   221   222   ...   493




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish