Е. Б. Бабский, А. А. Зубков, Г. И. Косицкий, Б. И. Ходоров

238расм. Миячаси зарарланган бемор бармоғини бурнига тегизмоқчи бўлганда қўл ҳаракатларининг траекторияси (Пуллердан).
Ҳаракатлар бузилиши мияча олиб ташлангач узоқ вақтдан кейин бирмунча камаяди, аммо бир неча йил ўтгандан кейин ҳам тўла барҳам топмайди. Э. А. Асратян кўрсатиб берганидек, мияча олиб ташлангач бузилган функциялар мия катта ярим шарлари пўстлоғида янги шартли рефлектор алоқалар вужудга келиши туфайли компенсацияланади. Миячаси олиб ташланган итда ҳаракат функцияларининг нисбий компенсанияланиш даврида мия ярим шарлар пўстлоғининг мотор зонаси олиб ташланса, ҳаракат аппарати ҳолатининг бузилиши, миячани олиб ташлашдан кейин дастлабки вақтда кузатилганидек, рўйрост кўринади.
Организмнинг ҳаракат функцияларига миячанинг таъсир кўрсатиш механизми
Миячага таъсир этиш ва уни емириш эффектларини таққослаб кўриш ҳамда ҳозирги замон электрофизиологик тадқиқотларининг маълумотлари миячанинг организмдаги аҳамияти тўғрисида муайян тасаввур ҳосил қилишга имкон беради.
Миячани олиб ташлаш натижасида рефлектор реакциялар йўқолиб кетмайди, жумладан, мия стволининг тоник рефлекслари сақланиб тураверади, Шу билан бирга мускуллар тонуси бир қадар ўзгаради ва рефлектор ҳаракатларнинг аниқлиги ҳамда уйғунлашганлиги бузилади.
Гавда ҳаракатланган вақтда таъсирланувчи барча рецепторлардан «қайтар алоқа» каналлари орқали марказий нерв системасига келувчи афферент импульслар миячага боради. Миячага проприорецепторлардан
ва вестибулорецепторлардан. шунингдек, кўрув, эшитув ва тактил рецепторлардан импульслар келиб туради. Мияча шу тариқа ҳаракат аппаратининг ҳолати ҳақида ахборот олиб, мускуллар тонусини бевосита бошқарувчи қизил ядрога ва мия стволининг ретикуляр формациясига таъсир кўрсатади (239расм). Узунчоқ мия ретикуляр формациясининг муайян қисмларига микроэлектродлар киритиб, миячага таъсир , этиш тажрибалари миячанинг ретикуляр формацияга таъсир кўрсатишидан гувоҳлик беради. Бу тажрибаларда ретикуляр формация нейронларининг спонтан электр активлиги ўзгаргани қайд қилинган. Мйячанинг қайси қисми таъсирланишига қараб, электр активлигининг ўзгариш характери ҳар хил бўлиши мумкин. Узунчоқ