Donni saqlash va dastlabki ishlash texnologiyasi

75-rasm. Grechixa donining separatsiyalash texnologiyasi. 
(don massasini3 fraksiyaga (A) va ikkita fraksiya (B) bo‘lib 
separatsiyalash usuli): 
ch.n. - chiqindilar nazorati; О III к - III darajali 
chiqindilar; y.f -grechixani yirik fr.; m.f - mayda; o'r.f -o ‘rta fraksiya
 
205

---

Maxsus separator-tozalagichlarni qo‘llab tashkil etiladi. Saralovchi 
elaklar teshigining oMchami don yirikligiga bog‘liq holda shunday 
tanlanadiki, bunda don elakdan o‘tib, elakda esa yirik aralashmalar qolishi 
kerak. 
Qo‘shimcha elaklar teshigining oMchami xas-cho‘p va ayniqsa, 
mayda mineral aralashmalarni to‘liq chiqishini ta’minlaydi. 
2.
Texnologiyada mayda donni ko'zda tutish zarur, chunki nimjon 
mayda, to‘liq bo‘lmagan dondan yuqori sifatli yorma olish mumkin emas. 
Mayda donni ajratish uchun ikkinchi va uchinchi proxod separatorlarining 
qo‘shimcha elaklari siyraklashtiriladi, ajratilgan proxodni esa elakka eng 
qulay yuklanish bilan qo‘shimcha nazorat qilinadi. 
3.
Yormabop donni fraksiyalarga bo‘lib tozalash yuqorida grechixa 
misolida ko‘rsatilgandek juda yaxshi samara beradi. Shu bilan birga, 
yovvoyi o‘tlarning o‘ziga xos xususiyatini hisobga olgan holda, har bir 
don fraksiyasiga ishlov berish mumkin. 
4.
Texnologiya, shuningdek. trierlardan foydalangan holda donni 
kalta va uzun aralashmalardan tozalashni ko‘zda tutadi. 
5.
Zarbberuvchita’sirli 
mashinalardanoldin,donvachiqindilarni 
nazorat qilishda, donni yengil va mineral arala shmalardan sepa- 
ratsiyalashda, shuningdek, kelayotgan donni va oxirgi mahsulot - larni 
nazorat qilish va og‘irligini qayd etish maqsadida tortishda metallomagnit 
aralashmalarni ajratish texnologiyadagi majburiy jarayonlar hisoblanadi.
7. Texnologiya foydali don chiqishi va uni texnologik jarayonga 
qaytarish maqsadida chiqindilar va em mahsulotlarini nazorat qilishni 
ko‘zda tutishi kerak. Bu shubhasiz, dondan to‘liq foydalanish darajasini 
oshiradi. Bunda nazorat jarayonlari o‘tkazilgandan so'ng don chiqindilari 
miqdori tegishli kategoriyadagi mahsulotlar uchun standartlar va texnik 
shartlarda belgilangan normalardan oshmasligi kerak. Texnologiyalar 
shuningdek faqat ma’lum bir yormabop donga xos boigan usullarni ham 
ko‘zda tutish mumkin. Tozalashdan so‘ng qayta ishlov berish uchun 
uzatilayotgan don sifati 36-jadvalda keltirilgan ko‘rsatgichlarga mos 
bo‘lishi kerak. 
206

---