|
Donning gul qobiqliligi
- yorma ishlab chiqishda muhim ko‘rsatkich
bo‘lib, umag‘izning og‘irligini aniqlash imkonini beradi. Standartga ko‘ra
grechixa va sholi donlarini mag‘zining miqdoriga asoslanib uchta sinfga
bo‘lish (34-jadval) ko‘rsatilgan
34-jadval
Yorma zavodlariga qayta ishlov berish uchun yuborilayotgan
donning sifat ko‘rsatkichlari
Donning nomlari
namligi
Xas-cho‘plarning
miqdori
Don chiqindi
larini miqdori
Mag‘izning
miqdori
yormabop
tariq
quritgich
uskunasi-
dan o‘tgan
donning
namligi 13,0
%dan
ko‘p
bo‘Imasin
quritgich
uskunasi
bo‘lmasa,
13,5%
3% dan ko‘p
boimasin,
shu jumladan
mineral
chiqindilar
0,2
%
zararlangan
Donlar 0,20 %dan,
ko‘p bo‘Imasin,
buzilgan donlar
0,5 % dan ko‘p
bo‘lmasin
don chiqindi-
lari 6
%
dan
ko‘p bo‘lmasin,
shu jumladan
mog‘orla- gan
don 1% dan ko‘p
bo‘Imasin
74,0%
dan
kam bo‘Imasin
yormabop
grechixa
quritgich
uskunasi-
dan o‘tgan
donning
namligi 16,5
%dan
ko‘p
bo
Imasin
quritgich
uskunasi
bo‘lmasa,
14,5%dan
ko‘p bo‘Ima-
sin
3% dan ko‘p
bo‘Imasin, shu
jumladan buzilgan
donlar0,5 % dan ko‘p
bo‘lmasin, minerallar
0.2 % dan ko‘p
bo‘Imasin
3,0%dan
ko‘pbo‘Imasin
71% dan (3-
sinf) kam
bo‘Imasin
74% dan (2-
sinf) kam
bo‘Imasin
77% dan (1-
sinf) kam
bo‘Imasin
193
sholi
15,5%
dan
ko‘p boima sin
2,0% shu jumladan
kurmak bo‘Imasin,
kukol 15,0% dan ko‘p
boimasin, minerallar
0,2 % dan ko‘p
boimasin buzilgan
don 0,5 % dan ko'p
boimasin
2.0
% dan ko‘p
boimasin,
don
massasida
sarg‘aygan
endosperm 0,5 %
dan ko'p
bo ima-
sin,yopishqoq
sholi
2.0
% dan ko'p
boimasin.qizil
sholi2,0 % dan
ko'p boimasin,
(3-sin f) 74%
dan kam
boimasin, (2-
sinf) 76%
dan kam
boimasin (1-
sinf) 79%
dan kam
bo‘Imasin
Yormabop
suli
quritgich
uskunasidan
o‘tgan
don
15,5%
dan
ko‘p
bo‘Imasin,
u
bo‘lmagan
holda 13,5 %
2,5% dan ko‘p
boimasin, shu
jumladan minerallar
0,4% dan ko‘p
boimasin; zararlangan
0,2 % dan ko‘p
boimasin, kukol 0,2
%dan ko‘p boimasin
3,0 % dan ko‘p
bo‘Imasin
1,8x20
mm
elakda
saralangan don
62,0%
dan
kam boimasin
Yormabop
arpa
14,5 % dan
ko‘p bo‘lmasin
2,0% dan ko‘p
boimasin, shu
jumladan buzilgan
don 0,5% dan ko‘p
boimasin, minerallar
0,2 % dan
zararlangan don 0,2
%dan, kukol 0,3 %
dan ko‘p boimasin
3,0 % dan ko‘p
boimasin
yorma
uchun
makka jo‘xori
15,0%
dan
ko‘p bo‘Imasin
2,0 %dan ko‘p
boimasin, shu
jumladan kasalga
chalingani 1,0% dan
ko‘p boimasin,
buzilgani 0,5 % dan
ko‘p boimasin
2,0% dan ko‘p
boimasin,
shu jumladan
kasalga
chalingani
2,0%dan ko‘p
boimasin
no‘xat
yormasi
uchun
15% dan ko‘p
boimasin
1,0 % dan ko‘p
boimasin
3,0 % dan ko‘p
boimasin
Qattiq bug'doy
Iltipdagi
shishasimon
(durum)
14,5 %
danko‘p
boimasin
2,0%
dan
ko'p
boimasin,
jumladan
kukol 0,5% va boshqa
zararli
chiqindilar
0,2%
dan
ko‘p
boimasin
5%
dan
ko‘p
bo‘Imasin
194
Donning qiltanoqliligi.
Sholi, suli donlari gul qobiqlarining uchlari
uzun bo‘lib, qiltanoq hosil bo‘ladi, u esa don massasining umumiy
hajmini oshiradi va donning ajraluvchanligini hamda tozalash jarayonini
qiyinlashtirib, qo‘shimcha uskuna talab etiladi.
Dondagi qiltanoqlar maxsus uskuna yordamida olib tashlanadi, bu esa
don tozalash jarayonining samarali o‘tishini ta’minlaydi.
Yorma donining bir xilligi. Donlarga qayta ishlov berish jarayonining
yaxshi sharoitda o‘tishi uchun don massasining tipi, navi, tarkibining bir
xil bo‘lishi talab etiladi. Turli nav va turli tip donlarni aralashtirish
mumkin emas.
Yorma donlarining yirikligi. Yirik donlarda, maydasiga nisbatan mag
1
iz miqdori ко ‘ p bo ‘ ladi. To ‘ la pishgan yirik don donasining 1000
og‘irligi mayda donnikiga nisbatan 1,5-2 marta ortiqroq bo‘ladi. To‘la
pishgan yirik donlarni tozalash jarayonlari samarali bo‘lib, mahsulotning
«chiqish» miqdori yuqori, sifati esa yaxshilanadi.
Yorma donlarining bir xillik xususiyati. Don massasining yiriklik
bo'yicha bir xil bo'lish xususiyati ular o‘lchamlarining yaqin bo‘li - shiga
sababdir.
Donlarning barobarlik xususiyati ikkita yonma -yon turgan elak- ning
ustida qolgan qoldiqning yig‘indisiga aytiladi. Elak ko‘zining olchamlari
don turlariga qarab tanlanadi.
Yormabop donning namligi donni saqlash davrida muhim ko‘rsatkich
bo‘lib, donning bazis konditsiyasi hisoblanadi. Donning namlik darajasi
dondan qobiqlarni ajratish, mag‘izning mustahkam bo'lishida va donlarga
gidrotermik ishlov berishda asosiy omil bo‘lib hisoblanadi. Don qobig‘i
namligiga nisbatan mag‘izning namligi yuqori bo‘ladi.
Donning konsistensiyasi (shaffofligi yoki unsimonligi) yor - maning
«chiqishi» miqdoriga va sifatiga ta’sir ko‘rsatadi.
Donning shaffof turi, yarim shaffof yoki unsimon turlariga nisbatan
mustahkamdir. Gul qobiqlarni ajratish yoki g jara - yonlarida u kam
maydalanadi, maydalangan yorma va kepak,
195
unsimon yoki yarim shaffof turdagi donlarga nisbatan kam chiq adi.
Endospermning konsistensiyasi yormaning sifati, rangi, tiniq
bo‘lishiga, pishirgan vaqtda hajmining ко‘pavishiga, mag‘zining
yaxshilanishiga katta ta’sir ko‘rsatadi.
Yormabop donlardan qimmatli moddalarni ajratib olishda texnologik
jarayonlarni to‘g‘ri tuzish uchun donning tuzilishi, fizik ximiyaviy
tarkibi, tipi va navini juda ham yaxshi bilish zarur.
Do'stlaringiz bilan baham: |
