Доктори X. А л и у л о в Та ризчи — ф алсаф а фанлари доктори А. А Х м ед о в

1 4 - 6 0 8
209

---

iii
Гнфла» б агри «Юз мннг п ора» булган халщца-цара* 
та му рож а ат ^илади:
жа хонда мулкида биздек о ж изу бечора 
каи({,
Зулм
ti
-
ifh
бирла булган барри юз минг пора халц. 
К узларин о^иста-о.\иста агар очса замон,
Эй Аваз, булм ас шунингдек бар>;о оввора хал^,
1914— 1919 йил лар о р асид а А в аз Утар и ж одининг бош 
й^н алиш и озод л ик в а э р к п а р в а р л и к д а н и борат б улга н
•эди.
Х онлик сиёсати у зб о ш и м ч а л и к
ва х а л к ^ а ^ а р ш и
ф а о л и я т горгизиш м аиб аи эканини Аваз тушуниб етди. 
У « М и л л н о н л а р г а бир кпм сан и цилгуси ^ у к у м а т ? » д е я
хоннинг ч е к л а н м а г а н хокимиятининг ижтимоий мантик;- 
сизлигини та ъ к и д л а д н . Д а р ^ а ц и ^ а т Аваз У тар хои в а
ф е о д а л тузумининг муросасиз д уш м а н и эди.
А в а з Утар уз 
ижодининг д а с т л а б к и д а в р л а р и д а
х а л ^ н и н г азоб-уь;убатда яш аган л и ги н и куриб зорл ан - 
ган, о зо д л и к к а чнциш й улл а ри н и тушуниб етм аган бул- 
са, кейи н чали к ф е о д а л деспотизм ва ц о л о ^ л и к д ан с у ­
т у л и т мумкин эканлигини 
англади. Унинг и ж о д и д а
озодлик, эркин ф аров он ^ а ё т ^а ц и д а г и ф и к р л а р бири н ­
чи д а р а ж а г а чпцди. 1917 пил ап рель 
ой ида Х и в ад а 
х а л ^ озод л ик учун кура ш га отландн. Бу в о ц е ал ар га 
б а г к ш л а б
Диаз 
Утар узининг 
«Хурринг» 
шеърнии 
езди:
Сиёсат мах;в бфлди, яш асун олам д а ^уррият,
Борн эл кттифоц ила ж ахонни айласун ж аинат.
Ш е ъ р д а ^ у р р и я т н а т и ж а с и д а ф ео д ал тузум н урн и д а 
иайдо б улган в о ^ е а л а р куйланиб, ун да шоир х а л ^ н и н г 
в а узининг асрий орзусини и ф одал ад и.
«Ёш Х и в а л н к л а р » партиясининг ф е о д а л л а р , савдо- 
г а р л з р , м улла, и м о м л ар ва б о ш ^ а миллий б у р ж у а з и я
в а к и л л а р и д а н и борат к;исми И с ф ан ди ёрхон б и л ан тил 
бири кти ри б х зф р и я тп ар в ар х а л в д а хоинлик цил ади л ар., 
У ла р о ги зд а «хуррнят, эрк» д еб х ал ^ и и а л д а ш йулига 
у т а д и л а р . «С авдо-сотиц б озорид а ж а в л о н » урувчи, ха л к 
рами бил ан иши булм аган , цулига « ^ ап ч а олиб ари ц
ц озм ага н » миллий б у р ж у а з и я н а м о я н д а л а р и н и н г сир- 
л ар и н и фош эти ш д а ^ а м шоирнинг г а з а л л а р и н и^оятда 
к а г т а а ^ а м и я т г а эгадир.
А ваз У тарнинг сиёсий л н р и к а си д а озо д л и к д а н ма.^- 
рум булган, унга т а ш н а б улган х ал ^ н и уз эрки учун
210

---

к у р а ш г а д а ъ в а т килиш моти влари
к у ч
ли булиб, мсх- 
н а т к а ш л а р н и н г виж дон и ва газаби н и н г х.ай^ирш и Ис- 
фандиёрхонни 
п у к
килиш га к а р ати л га н л н г н билап ха- 
р а к тер л ан ад и .
И с теъ д одл и шоир, халц н ин г мубориз куйчисн б ул­
ган . Аваз Утар уз за м о н а с н д а руш н олик урш: 
«ха~ 
лсй и кни н г фиронн ила н оласи »ни курди ва )'зишни « г а ­
му, д ард у, алам и» ни, изтироб ва фигош пш г а з а л л а р и
орцалн:
Менинг ,\олим аш ъорим нчра дурур 
Баёну, баёну, баёну, баёя . . .
деб ифода этди.

---