Дизартрия (лат.) (дис — нарушение признака или функции, артрон — сочленение)

Нафаснинг қўпол нуқсонлари учун машқлар (давоми)

• — Логопед боланинг бурун қанотларини ёпади ва ундан алоҳида унли товушларни, бўғинларни талаффуз қилгунга қадар нафас чиқариш сўралади.
• — Боладан оғиздан нафас олиш сўралади. Логопед қўлларини боланинг кўкрак қафасига 1-2 сония давомида нафас олишга тўсқинлик қилиш каби қўяди.
• Ушбу кўникмани ўзлаштириш ихтиёрий нафас чиқариш жараёнини узайишига олиб келади.
• — Боладан иложи борича секин ва чуқур нафас олиш мақсадида узоқроқ нафасни ушлаб туриш сўралади.

Нутқий нафасни ривожлантириш ишининг усуллари:

• Диафрагмал нафасни ва давомий йўналтирилган нафас чиқаришни ривожлантириш: патларни пуфлаш, пахта юмалоқларини марказга пуфлаш, совун пуфакларини пуфлаш.
• Диафрагмал нафасни фаоллаштириш: алоҳида товушларни такрорий талаффуз қилиш: с (насос), ф (типратикан), ч (поезд).
• Фонацион нафас чиқаришни ривожлантириш: унли товушларни бирин-кетин давомий куйлаш.
• Нутқий нафас чиқаришни ривожлантириш: бўғинли, сўзли қаторларни (қисқа ва узун турли мелодик таркибга эга), турли узунликдаги гапларни талаффуз қилиш

III. Овозни шакллантириш

• Нафас, фонация, артикуляция фаолиятларини координациясига қаратилган турли ортофоник машқлардан фойдаланилади.
• Овоз устида ишлаш артикуляцион гимнастика ва массаж, бўйин мушакларини бўшаштиришдан сўнг бир вақтнинг ўзида унли товушларни талаффуз қилишдан бошланади: и-э-о-у-а-ў.

Овозни шакллантириш (давоми)

• Тайёрлов машқлари:
• — тил депрессори ёрдамида стимуляция мақсадида тилнинг орқа қисмини ва танглайни енгил уриб чиқиш,
• — ихтиёрий ютишга ўргатиш; Логопед кўз пипеткаси ёрдамида тилнинг орқа қисмига сув томизади. Боланинг боши бироз орқага ирғитилган.
• —йўталсимон ҳаракатлар, эснаш, танглай рефлексларининг стимуляцияси.
• Нормал овоз ҳосил бўлиши боланинг эркин оғзини ёпиши ва очиши, пастки жағни пастга тушириши, чайнаш ҳаракатларини ўхшатиш билан боғлиқ.