Диплом бўйича мутахассислиги: Физика, Информатика

II – боб. Профессионал таълим муассасаларида низоли вазиятлар ва уларни бартараф этишнинг амалий жихатлари
2.1. Низолашувчанлик диагностикаси ва унинг таҳлили.

• 
  Низо - бу айрим алоҳида олинган шахс онгида ёки шахслараро мулоқот жараёнида, гуруҳ доирасида ёки гуруҳлараро ўзаро мулоқот ва таъсир пайтларида бирор муаммо, масала ёки қарашлар борасида бир – бирига тўғри келмайдиган, қарама – қарши фикр, қараш ва позицияларнинг тўқнашуви оқибатида пайдо бўлган салбий хиссиётларга тўла муносабатлар маромини билдирувчи ижтимоий психологик ходисадир.
  

Шу ўринда биз низоли вазиятларни келтириб чиқарувчи бир қатор омилларни кўриб чиқамиз:
Информацион – ахборот омиллари: мулоқот жараёнида шерикларга нотўғри тарзда етиб келадиган нотўлиқ, ноаниқ, чалкаш фактлар, миш – мишлар; шубҳалар, тўла аниқлик киритилмаган атайлаб ёки билмай туриб деярли хуфёна тарзда етказилаётган маълумотлар; ахборот манбаига нисбатан ишончниннг йўқлиги; айрим ҳодиса, воқеаларга алоқадор бўлган тортишув ва келишмовчиликларга сабаб бўлган қоидалар, ақидалар, чақириқлар, қонун нормалари ва бошқалар ҳам шахслараро ёки гуруҳлараро зиддиятларнинг омили бўлиши мумкин.
Жамият миқёсидаги айрим тизимларнинг фаолиятига боғлиқ омиллар: мулкчиликка оид муаммолар, ижтимоий мақом талашиш, ҳокимият йўналишидаги амал ва ҳисоботларга оид жанжалллар, турли ижтимоий нормалар, анъаналар, стандартлар, хавфсизлик масалаларидаги қарама – қаршиликлар, рағбатлантириш ва жазолаш, уй – жой, мулк тортишувлари, ресурслар, товар, хизмат ва фойдалар тақсимоти жараёнларида кузатиладиган низолар.
Қадриятларга алоқадор омиллар (ўзимиз эътироф этган ёки рад этган тамойиллар): жамоавий, группавий ёки шахсий эътиқод, ишонмаган ва ишонган қадриятларимиз ва уларнинг хулқда намоён бўлиши, мафкуравий, маъданий, диний, ахлоққа оид, сиёсий, профессионал қадриятлар ва эҳтиёжлар борасида келиб чиқиши мумкин бўлган низолар.
Муносабатлар омили: бундай омиллар бевосита ўзаро алоқлар ва мулоқотдан инсоннинг қониқиши ёки номақул, деб эътироф этишидан келиб чиқади. Шахслар ўзаро муносабатларда кўпроқ бир шахснинг кутишларига бошқа бир инсонинг ёки одамларнинг муомаласи мос келмаслиги ҳолатларида шахсий вазиятларда турлича тус олиши, чўзилиб кетганда, баттар “газзак” отиши, қисқа фурсатда ҳал этилса, муаммо ҳал бўлмай қолиши ҳам мумкин. Шахсий мулоқотдаги низолар томонларнинг шахснинг ҳаётий тажрибаси, маълумотлилик даражаси, профессионал маҳоратига боғлиқ равишда турли кўринишларда ўз ечимини топиши мумкин.