Dilnavoz Yusupova

Savol va topshiriqlar: 
 
1.
 
«
Badoye’ us-sanoye
»
 nima?
2.
 
Lafziy va ma’naviy san’atlarning farqi nimada?
3.
 
Tajnis va iyhom san’atining farqlarini tushuntiring. 
4.
 
Kitobat san’atiga asos bo‘luvchi arab alifbosidagi harflarni sanang. 
5.
 
Tashbeh va uning turlarini keltiring. 
6.
 
Mubolag‘aning qanday turlari mavjud?
7.
 
Tamsil va irsoli masal san’atlarining qanday farqi mavjud?
8.
 
Tazmin san’atining mohiyatini tushuntiring. 
9.
 
Musaviyat-tarafayn san’atining xos xususiyatlarini sanang. 
10.
 
Mukarrar, tardu aks, tavzi’ san’atlarining qanday o‘xshash va farqli tomonlari bor?
11.
 
Mustaqil mutolaa jarayonida har bir she’riy san’atga mos misollar topishga harakat 
qiling. 
5. LIRIK TUR JANRLARI 
 
Lirika so‗zi yunon tilidan olingan bo‗lib, kelib chiqishi lira musiqa asbobi bilan 
bog‗liq. Badiiy adabiyotda 
«lirika», «lirizm»
tushunchalari umumiy ma‘no jihatidan 

---

95 
adabiy asarlarda inson hissiyotining yorqin tasvirlariga nisbatan ishlatiladi. Tor ma‘noda 
esa lirikani she‘riy janrdagi asarlarga nisbatan qo‗llaymiz.
She‘r muayyan shaklga ega bo‗lgan – qofiyalangan, ohang bilan o‗qiladigan, insoniy 
tuyg‗ularni ta‘sirchan tarzda o‗zida aks ettirgan va ularni yetkazib berish qudratiga ega 
adabiy asar hisoblanadi.
She‘r qadimiy tarixga ega. Qadimgi yunon adabiyotida she‘rlar qofiyasiz bo‗lib, 
faqat vaznga ega edi. Ularning ohangi qofiyaning yo‗qligini bildirmagan.
Musulmon Sharqi adabiyotida, xususan, arabiy, forsiy va turkiy adabiyotda she‘riyat 
yuksak darajada rivojlanib, she‘riy janrlar mezonlari, talablari, qonun-qoidalari 
mukammal shaklda ishlab chiqildi. G‗arbda – Yevropa adabiyotida she‘riyat qonuniyatlari 
garchi musulmon Sharqidagi kabi mukammal ishlanmagan bo‗lsa-da, o‗zining muayyan 
mezonlariga ega. Keyingi mavzularda turkiy she‘riyatda qo‗llangan mumtoz she‘riy 
shakllar, she‘riy san‘atlar, aruz vazni va Yevropa adabiyotiga xos ballada, sonet kabi 
she‘riy janrlar haqida so‗z yuritamiz.