Dilnavoz Yusupova

«
Qisas ul-anbiyo
»
(
Payg‘ambarlar qissasi
) 
nomi bilan mashhur ko‗plab asarlar yaratilgan. Lekin, asarda yozilishicha, ularning 
«
ba’zisi mustaqim 
(
to‘g‘ri, haqiqiy
)
bor, ba’zisi nomustaqim. Bir onchasi 
(
bir qanchasi
)
 
muqarrar 
(
puxta, tugal
)
 va bir onchasi mubattar 
(
notugal
)
 bor
».
Shuning uchun bek To‗qbo‗g‗a adibdan «
o‘qimoqg‘a keraklik, o‘granmakka 
yarog‘liq
» payg‗ambarlar qissalaridan iborat asar yozib berishini so‗ragandi. Rabg‗uziy 
o‗z asarini yozishda Qur‘on va hadisdan tashqari 
Imom Ya’qub Sufyon, Majididdin 

---

156 
Anbugoniy, Qaffol Shoshiy va boshqalarning Qur’onga yozgan tafsirlari, 
«
Usmat ul-
avliyo
»
, 
«
Daloyil an-nubuvva
»
kabi ko‗plab diniy adabiyotlar, 
Abulhasan Kisoiy 
qissalari
dan ham foydalangan. Rabg‗uziyning bu ijod mahsuli mazkur mavzu 
an‘anasidagi o‗ziga xos bosqich bo‗ldi. 
Birinchidan,
adib o‗zigacha yaratilgan 
payg‗ambarlar haqidagi qissalarni puxta o‗rgandi, ularning yutuqlarini umumlashtirdi, 
rivojlantirdi. 
Ikkinchidan, 
salaflari yo‗l qo‗ygan kamchiliklarni tuzatdi, xato va 
chalkashliklarga barham berdi. 
Uchinchidan,
oldinlari nabiylar haqidagi qissalar arab va 
fors tillarida yozilgan bo‗lsa, Rabg‗uziyning turkiy tilda bitilgan qissalari turkiy 
xalqlarning bebaho ma‘naviy mulkiga aylandi.
Dunyoning yaratilishidan boshlab so‗nggi payg‗ambar Muhammad alayhissalomning 
nevaralari Hasan va Husaynning shahid bo‗lishi, payg‗ambar xonadonining zavoligacha 
bo‗lgan davrni o‗z ichiga olgan ushbu asar