Didaktika ta’lim nazariyasi sifatida

Ta’lim jarayoni o‘quvchining o‘qish va o‘qituvchining o‘qitish faoliyatlaridan tashkil topgan. O‘qish — bu o‘quvchini o‘qituvchi vazifalari va shaxsiy bilish ehtiyojlari asosi bo‘yicha ilmiy bilimlarni o‘zlashtirishini ifodalovchi maqsadga yo‘nalgan, faol, ongli, bilish faoliyati hisoblanadi.

• Ta’lim jarayoni o‘quvchining o‘qish va o‘qituvchining o‘qitish faoliyatlaridan tashkil topgan. O‘qish — bu o‘quvchini o‘qituvchi vazifalari va shaxsiy bilish ehtiyojlari asosi bo‘yicha ilmiy bilimlarni o‘zlashtirishini ifodalovchi maqsadga yo‘nalgan, faol, ongli, bilish faoliyati hisoblanadi.
• O‘qitish — bu o‘qituvchining o‘quvchilarda ijobiy o‘qish motivlarini shakllantirish, holdisa va jarayonlarni o‘zlashtirishlarini tashkil etish, o‘zlashtirgan bilimlarini qo‘llay olishlarini, bilimlarni mustaqil o‘zlashtirishlarini ta’minlash bo‘yicha maqsadga yo‘naltirilgan faoliyati.

Shunday qilib ta’lim jarayoni quyidagi vazifalarni bajaradi:

• O‘quvchilarni o‘quv-biluv faolligini stimullashtirish;
• Bilish ehtiyojlarini shakllantirish;
• O‘quvchilarni ilmiy bilim, ko‘nikma, malakalarini o‘zlashtirish bo‘yicha bilish faoliyatini tashkil etish;
• O‘quvchilarni bilish va ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirish;
• Ijodiy faoliyat va o‘z-o‘zini o‘qitish uchun ko‘nikma va malakalarni shakllantirish axloqiy estetik madaniyatni tarbiyalash va ilmiy dunyoqarashni shakllantirish.

Ta’lim jarayonining gnoseologik asoslari

• Har qanday ta’lim jarayonining metodolik asosini bilish nazariyasi tashkil etadi. An’anaviy ta’lim jarayonining asosi materialistik bilish nazariyasi hisoblanib, obyektiv borliqni moddiyligini, uni o‘zlashtirilishini ifodalab, bilish jarayonini mohiyatini ochib beradi. Materialistik falsafaga asosan bilish jarayoni
• bu obyektiv moddiy borliqni bizning ongimizda aks etishidir. Ammo bu obyektiv reallikni ongimizda shunchaki aksi emas, bu jarayonlarni mavhumlashtirish, ilmiy tushunchalarni, qonun va qonuniyatlarni shakllanish jarayoni hisoblanadi. Bunda hodisa va jarayonlar, ularni ichki qonuniy bog‘lanishlari mohiyati ochib beriladi.
• Bizni o‘rab turgan dunyoni bilishimiz sezgilardan boshlanadi. Obyektiv dunyoni bizning sezgi organlarimizga ta’siri his etishimiz va tasavvurlarni paydo bo‘lishiga olib keladi. Shuning uchun Jan Jak Russo sezgini bolaning birlamchi aqli deb hisoblagan.