«Ta’lim — bu maqsadga yo‘naltirilgan, boshqariladigan jarayon «bunda» o‘qituvchi bilimlarni uzatadi, topshiriqlar beradi, bilimlarni ongli o‘zlashtirish, mustahkamlash va qo‘llash metod va usullarini o‘rgatadi, bilim, ko‘nikma, malaka sifatini tekshiradi. U hamisha o‘quvchilarni bilish qobiliyatlarini rivojlantirish uchun qayg‘uradi.» (B. P. Yesipov). - «Ta’lim — bu maqsadga yo‘naltirilgan, boshqariladigan jarayon «bunda» o‘qituvchi bilimlarni uzatadi, topshiriqlar beradi, bilimlarni ongli o‘zlashtirish, mustahkamlash va qo‘llash metod va usullarini o‘rgatadi, bilim, ko‘nikma, malaka sifatini tekshiradi. U hamisha o‘quvchilarni bilish qobiliyatlarini rivojlantirish uchun qayg‘uradi.» (B. P. Yesipov).
- «Ta’lim deganda biz o‘qituvchilarni o‘quvchilar bilan bilimlarini mustahkamlash va o‘zgartirishga asoslangan tizimli va rejali ishlarini tushunamiz» (V. Okon).
- «Ta’lim — o‘quvchilarni ilmiy bilim, ko‘nikma, malakalarini o‘zlashtirish, ijodiy qobiliyatlari, dunyoqarashlari, axloqiy-estetik qarashlari bo‘yicha faol o‘quv-biluv faoliyatini stimullashtirish va tashkil etish jarayoni» (E.S.Rapatsevich).
- Ta’lim tushunchasi turlicha talqin qilinishiga qaramasdan, uning umumiy xususiyatlari mavjud. Krivshenko tomonidan ta’limga quyidagicha ta’rif berilgan. Ta’lim deganda, biz o‘qituvchi rahbarligidagi o‘quvchining maqsadga yo‘naltirilgan faol bilish faoliyatini tushunamiz. Buning natijasida o‘quvchilar ilmiy bilimlar tizimini o‘zlashtirib, o‘quvchilarni o‘qishga bo‘lgan qiziqishlari shakllanadi, bilish va ijodiy qobiliyat va ehtiyojlari hamda o‘quvchilar shaxsini axloqiy fazilatlari rivojlanadi.
Ta’lim jarayoniga mutaxassislar turlicha ta’rif beradilar. Ta’lim jarayoniga mutaxassislar turlicha ta’rif beradilar. - «ta’lim jarayoni — bu o‘quvchini o‘qituvchi rahbarligida bilimlarni o‘zlashtirish yo‘lidagi harakati» (N. V. Savin).
- «Ta’lim jarayoni - o‘quvchilarni bilim, ko‘nikma, malakalar bilan qurollantirish va ularni rivojlantirish hamda tarbiyalash maqsadiga yo‘naltirilgan o‘qituvchi va o‘quvchi faoliyatining birligini ifodalaydi» (G. I. Shukina).
- «Ta’lim jarayoni —bu o‘quvchilarni o‘qitish vazifalarini hal etiladigan o‘qituvchi va o‘quvchining maqsadga yo‘naltirilgan aloqadorligidir» (Yu.K.Babanskiy).
- Ta’lim jarayonini turlicha talqin etilishi ushbu jarayonni murakkab jarayon ekanligidan dalolat beradi. Agar yuqoridagi ta’riflarni umumlashtirsak, ta’lim jarayonida o‘quvchi o‘qituvchi rahbarligida o‘zining bilish faoliyati motivlarini anglashi, borliq to‘g‘risidagi ilmiy bilimlar tizimini o‘zlashtirishi natijasida ilmiy dunyoqarashlari shakllanishi, har tomonlama aqliy va axloqiy jihatdan kamol topishini ifodalanishini ko‘ramiz. Ta’lim jarayoniga tegishli bo‘lgan quyidagi xususiyatlarni uchratishimiz mumkin
- a) maqsadga yo‘nalganlik;
- b) bir butunlilik;
- d) ikkitomonlamalik;
- e) o‘qituvchi va o‘quvchi faoliyatining birligi;
- f) o‘quvchilarni rivojlanishi va tarbiyasini boshqarish;
- g) ushbu jarayonni boshqarish va tashkillash.
Do'stlaringiz bilan baham: |