ÁdebIyàt -klàss ushÍn sàbàqlÍq-xrestomàtIyà Qàràqàlpàqstàn Respublikàsı Xàlıq bilimlendiriw ministrligi tàstıyıqlàǵàn Qayta islengen hám tolıqtırılǵan úshinshi bàsılım nóKIs «bIlIm» 2017 uoK

IzbAsAr FAzÍloV
(1909 — 1961)
Izbasar Fazılov — ÕÕ ásir qaraqalpaq 
ádåbiyatındaǵı talantlı shayırlardıń biri.
I.Fazı lov 1909-jı l ı Taõtakópir 
rayonında tuwılǵan. Qaraqalpaqstan 
Jazıwshılar Awqamın dúziwshilårdiń 
biri. Ol 20-jılları, dáslåp Shımbaydaǵı 
intårnatta, sońınan 1925 — 1926-jılları 
Qazaqstandaǵı Îrånburg qalasındaǵı 
áskåriy måktåptå bilim aladı.
1926-jılı Tórtkúl qalasına kålip awıl õojalıǵı 
tåõnikumına oqıwǵa kirådi hám onı pitkårgånnån soń 
sol dáwirdegi «Qızıl Qaraqalpaqstan», «Jas Låninshi» 
gazåtalarında juwaplı orınlarda jumıs islåydi.
Shayır 1934-jılı burınǵı awqam Jazıwshılarınıń 
birinshi siåzdinå kåńåsshi dawıs penån dålågat bolıp 
qatnasadı.
Shayırdıń «Jåńis jolında» (1934), «Qosıqlar» (1934, 
1959), «Awıl báhári» (1975) atlı toplamları basılıp 
shıqtı.
I.Fazılov råpråssiya qurbanı bolıp, nahaq jala såbåpli, 
jigirma jılǵa shamalas qamaqta boladı hám aqlanıp 
shıqqannan soń dóråtiwishilik pånån shuǵıllanadı.
I.Fazılov shıǵarmaları tematikasınıń baylıǵı, waqıt 
talabına juwap beriwi, ideyalıq hám kórkemlik birligi, 
tereń xalıqlıǵı menen ayrılıp turadı. Shayır ótkendegi 
xalıq turmısın, olardıń awır awhalın anıq kórgen hám 
jaqsı sezgen. Ol teńsizlik penen eziwshiliktiń barlıq 

---

148
qısıwmetlerin basınan keshirgen. Bunı «Qara qoy» 
qosıǵında kórkem etip hárbir oqıwshınıń sanasına 
jetip, oyında qalarlıqtay etip súwretleydi. 
I.Fazılov Watandı adamgershilik, azatlıq, báhár 
gúlindey jaynaǵan gúl watan dep maqtanısh etse, 
1957-jılı jazılǵan «Men súyemen watan seni» qosı-
ǵında bul ideyanı tereńletedi hám onı óziniń ishki 
júrek sezimleri menen beredi. Bul qosıǵında shayır 
Watanǵa shın muhabbat, asqan súyispenshilik penen 
birge, tereń filosofiyalıq tolǵanıwların beredi. Shayır 
shıǵarmalarında jańa ideyanı sulıw, kórkem etip jańa 
ırǵaq, jańa pát, ólshem hám intonaciya menen beredi. 
Ol xalıq ushın ayanbay xızmet etip, ádebiya-
tımızdıń tariyxında tereń iz qaldırǵan shayır.