Ádebiyat -klàSLÀr ushín sàBÀQLÍq qàràqàlpàqstàn Respublikàsı Xàlıq bilimlendiriw ministrligi tàstıyıqlàǵàn Qayta islengen hám tolıqtırılǵan 4-basılımı NÓkis «bilim» 2019 p I k I r b I l d I r I w s h I l e r

Soraw hám tapsırmalar
1. X. Dáwletnazarov lirikalarınıń ideya-tematikası hám mazmun aytıp beriń. 
2. Shayırdıń qanday poeziyalıq toplamları basılıp shıqtı?
3. «Iyesiz jurt» qosıgında lirik qaharmannıń tuwılǵan awılına degen saǵınısh 
sezimleri qalay bayanlanǵan?
15 — Ádebiyat, 9-klass

---

226
4. Qosıqta mákanınan kóshken iyt hám qarlıǵashlar qanday awhalǵa túsedi?
5. Qosıqta awıldan qalaǵa kóshken adamlardıń ekken teregi, miywe aǵashları 
qanday awhalǵa túsken edi?
6. «Tuwılǵan jerim — ata mákanım» degen temada gúrriń jazıń.
NÁBIYRA TÓRESHOVA
(1953)
Ómiri hám dóretiwshiligi. 
N. Tóreshova 1953-
jılı 5-mayda Qońırat (házirgi Qanlıkól) rayonın-
dagı házirgi M. Nurmuxammedov atındaǵı shirket 
xojalıǵında tuwıladı. Mektepti tamamlaǵannan soń 
1969—1973-jılları Nókis mámleketlik pedogogikalıq 
institutınıń filologiya fakultetiniń til hám ádebiyat 
bóliminde oqıp bilim aladı. Sońınan 1975-jıldan 
baslap 
Qaraqalpaq 
teleradio 
kompaniyasınıń 
radioesittiriw komitetinde «Jaslıq» redakciyasınıń 
redaktorı, bólim baslıǵı, 1989-jıldan «Ámiwdárya» 
jurnalında publicistika bóliminiń baslıǵı, házirgi 
kúnde usı jurnalda bas redaktordıń orınbasarı 
lawazımında islep atır.
N. Tóreshovanıń qosıq jazıwǵa qızıǵıwshılıǵı orta mektepte oqıp júr-
gen jılları baslanǵan. Onıń kórkem ádebiyatqa bolǵan qızıǵıwshılıǵın 
ótkizgen tuwısqan ájaǵası shayır tábiyatlı Karamatdin Tóreshovtıń ornı 
girewli bolǵan. Ol ózi de qosıq jazıw menen birge qarındasına kóplegen 
kórkem kitaplardı ákelip berip, talantın tárbiyalap barıwǵa járdem etedi. 
N. Tóreshovanıń dáslepki qosıqlar toplamı «Jaslıǵım meniń» degen 
atama menen 1978-jılı jarıq kórdi. 1981-jılı «Ádildiń sózleri» atamadaǵı 
gúrrińler toplamı, 1988-jılı «Sáwir samalı», 1991-jılı «Periyzat» qosıqlar 
toplamları hám usı jılı túrkimen shayırı Bahargúl Kerimovanıń «Ishqı 
dápteri» toplamınıń awdarması, 1994-jılı «Ózińnen» qosıqlar toplamı, 
1996-jılı «Ádildiń sózleri»niń 2-kitabı, 2009-jılı «Ázizim» qosıqlar top-
lamı, jarıq kórdi. Onıń «Qorǵan», «Shayqas», «Tutqın», «Qızım-aw», 
«Jetim qız», «Men ushın» poemaları menen «Periyzat», «Analıq haq-
qında qıssa» qıssaları, «Gúlzada» draması, «Yalǵanshı» dástanı basılıp 
shıqtı.
Shayırdıń bul qosıqlar toplamlarına kirgen lirikalıq qosıqları menen 
liro-epikalıq shıǵarmalarınıń ideya-tematikasında jaslıqtı, ómir gózzallıǵın, 

---

227
ana watandı, tuwılǵan jerdi, tábiyattı, muhabbattı, perzentti, opalı yardı, 
insan boyındaǵı eń jaqsı pazıyletlerdi shın kewlinen tebirenip jırlaw 
ayrıqsha sezilip turadı. Ásirese, tuwılǵan jer, ana watan temasında jırla-
maǵan shayır bolmasa kerek. Hátteki, tuwılǵan jerdi maqtanısh etiw, 
onıń ullılıǵın sezinip jasaw, hárbir insannıń perzentlik parızı esaplanadı. 
Usınday azamatlıq tuyǵını shayıra N. Tóreshova «Qaraqalpaqstanım me-
niń» qosıǵında júrek tórinen shıqqan perzentlik sezimleri menen tolıp-
tasıp jır etedi:
Talantlı shayıra N. Tóreshova kórkem ádebiyatımızdı rawajlandırıwǵa 
qosqan pidayı xızmetleri ushın 1995-jılı «Qaraqalpaqstanǵa miyneti siń-
gen mádeniyat xızmetkeri», 2003-jılı «Qaraqalpaqstan xalıq shayırı» 
húrmetli ataqların alıwǵa miyasar boldı. 1983-jıldan baslap Jazıwshılar 
awqamınıń aǵzası bolıp qabıllandı.