Dawletmuratov Adilbay Mirzabaevich

Real sektor – bul jaratılǵan tovar hám xızmetlerdiń ekonomika subektleri ortasındaǵı háreketi.

Pul (finanslıq) sektorı – bul subektler ortasındaǵı tovar hám xızmetler háreketine qarama-qarsı baǵıtta júz beretuǵın pul aǵımınıń háreketi.

Real sektordaǵı firmalar jalpı ishki ónimdi jaratadı.

Jalpı ishki ónim (JIÓ) degende málim dáwir dawamında, mısalı bir jılda mámleket ishinde aqırǵı nátiyjede jaratılǵan hám tikkeley tutınıwshılarǵa barıp jetetuǵın barlıq tayar ónim hám kórsetilgen xızmetlerdiń bazar qunı túsiniledi.

JIÓ bul aralıq, yaǵnıy qayta islenetuǵın ónim emes, al tutınıwǵa tayar bolǵanlıqtan bazarda satılatuǵın ónim esaplanadı. Onıń bazarda satılǵan bahası bazar qunı boladı. Bul qun tovardıń muǵdarı hám sapasın sáwlelendiredi. JIÓ di tek materiallıq forması bar tovarlar, mısalı, azıq-awqat, kiyim-kenshek, turaq jay, mashina- úskene hám transport qurallarınıń ǵana qunı emes, al materiallıq forması bolmaǵan xızmetler, sonıń ishinde mádeniyat xızmetkeri, shıpaker, oqıtıwshı, yurist, shash tárez sıyaqlılar xızmetiniń qunı da payda etedi. JIÓ ge málim dáwirde, mısalı, bir jılda jańadan dóretilgen ónimlerdiń bazar qunı kiritiledi. Biraq buǵan aldın jaratılǵan, keyinala qaytadan satılǵan ónim qunı kirmeydi. Mısalı, Ózbekstanda 2017-jılı ÓzJM zavodı shıǵarǵan túrli markadaǵı avtomashinalardıń 40 mıń danası satıldı. Olardıń bazar qunı JIÓ ge kiredi. Biraq sol zavodta 2010-2016-jıllarda jaratılǵan túrli markadaǵı avtomashinalardıń 5 mıń danası óz iyeleri tárepinen bazarda qaytadan satıldı. Bul mashinalardıń bazar qunı 2017-jıldıń JIÓne kirmeydi, sebebi bular aldıńǵı dáwirde jaratılǵan. JIÓge málim mámlekettiń ishinde jaratılǵan ónimler hám xızmetler kiredi. Sol mámleket wákilleriniń basqa jerde, yaǵnıy sırt elde jaratqan tovar hám xızmetleri onıń JIÓne kirmeydi, kerisinshe basqa mámlekettiń JIÓin payda etedi.
JMÓ menen JIÓ niń óz-ara parqlanıwın tómendegi sızılma arqalı anıǵıraq sáwlelendiriw múmkin (14.2-sızılma).
14.2-sızılma

JMÓ hám JIÓ ortasındaǵı strukturalıq salıstırmalar

Mámleket ishindegi óndiris