Dawletmuratov Adilbay Mirzabaevich

21.1-sızılma. Real hám finans sektorları
Sızılmaǵa qarasaq ekonomika qatnasıwshılarınıń hámmesi hám real, hám pul aylanısında qatnasadı. Olar bir-birine resurslar yamasa tovarlar jetkerip berip, olardıń pulın aladı hám onı qaytadan aylanısqa qoyadı.
Finans sektorı real sektorǵa baylanıslı bolǵan halda ol salıstırmalı óz betinshelikke iye. Finans sektorındaǵı pul resursları talaptan artıqsha bolıp rezerv payda etiwi hám waqtınsha aylanısqa kirmey turıwı da múmkin. Pulǵa qosımsha talap payda bolǵanda ol rezervten shıǵıp aylanısqa kiredi hám real sektorǵa xızmet etedi. Pulǵa talaptıń qanaatlandırılıwı real sektordaǵı óndiristi keńeytedi, ol jerdegi aylanıstı tezlestiredi, sebebi qosımsha pul sebepli óndiris ósedi. Real hám finans sektorları ortasında sáykes emeslik bolǵanda inflyaciya, finanslıq krizis sıyaqlı unamsız hádiyseler júz beredi.

2. Finanstıń mazmunı hám wazıypaları. Finans sisteması

Ekonomika qatnasıwshıları pul qatnasıqlarına kiriskende finans payda boladı.

Finans (italyansha “financia” – tólem, pul tólemi) ekonomika subektleriniń dáramatlar hám qárejetler boyınsha ekonomikalıq qatnasıqları esaplanadı. Bul qatnasıqlar pul resurları menen baylanıslı bolǵan fondlardı dúziw, olardı bólistiriw hám paydalanıw processinde júzege keledi.

Finanstıń zárúrligin onıń ekonomikada orınlaytuǵın wazıypaları belgilep beredi.
Olar tiykarınnan tómendegi bes funkciyadan ibarat:

1. 
   Bólistiriw wazıypası. Finans quralında jaratılǵan JIÓ niń hám bazarǵa shıǵarılıp satılǵan milliy baylıqtıń pul formasındaǵı qunı bó listiriledi. Bunıń nátiyjesinde túrli pul fondları payda boladı. Jámi pul bólistirilip úy xojalıqları, firmalar hám mámlekettiń finanslıq resursların payda etedi.
   
2. 
   Xoshametlew wazıypası. Bul finans mexanizmi quralında ekonomikalıq belsendilikti qollap-quwatlawdan ibarat.
   
3.