Dav kad indd

Bonitet ballari bo‘yicha asosiy qishloq xo‘jalik ekinlarining hosil-
dorligi (s/ga)
bonitet 
bali
paxta
Donli 
ekinlar
beda
makkajo‘xori 
don uchun
bir yil-
lik o‘t
hashaki 
lavlagi
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
4,0
8,0
12,0
16,0
20,0
24,0
28,0
32,0
36,0
40,0
6, 0
12,0
18,0
24,0
30,0
36,0
42,0
48,0
54,0
60,0
20,0
40,0
60,0
80,0
100,0
120,0
140,0
160,0
180,0
200,0
7,5
15,0
22,5
30,0
37,5
45,0
52,5
60,0
67,5
75,0
30,0
60,0
90,0
120,0
150,0
180,0
210,0
240,0
270,0
300,0
90,0
180,0
270,0
360,0
450,0
540,0
630,0
720,0
810,0
900,0
bir 
ballning 
qiymati
0,4
0,6
2,0
0,75
3,0
9,0
turli sifatga ega bo‘lgan sug‘oriladigan qishloq xo‘jalik yer-
larining 1 ga hisobiga me’yoriy sof daromadi quyidagi formula 
yordamida aniqlanadi:
m
m
m
YM R
SD
100
⋅
=
,
bu yerda: 
SD
m
– 1 ga qishloq xo‘jalik yerlaridan olinadigan 
me’yoriy sof daromad, so‘m;
YM
m
– 1 ga qishloq xo‘jalik yerlaridan olinadigan me’yoriy 
yalpi mahsulot, so‘m;
R
n
 
– turlicha sifatga ega bo‘lgan yerlarda vujudga keladigan qish-
loq xo‘jaligi ishlab chiqarishining me’yoriy hisoblangan foydasi, %. 
me’yoriy sof daromad ekin maydonlarining tarkibiga va qish-
loq xo‘jaligining ixtisoslashtirilganligiga qarab quyidagi ikki 
yechimdan bittasi bo‘yicha hisoblanishi mumkin:
– asosiy ekin bo‘yicha;

---

93
– yer baholash obyektida yetishtiriladigan asosiy ekinlar nis-
bati bo‘yicha.
asosiy ekin bo‘yicha me’yoriy yalpi mahsulot hisobi ush-
bu eki nni yetishtirishda yuqori ixtisoslashganlik darajasiga ega 
bo‘lishi kerak. ixtisoslashganlik darajasi yetakchi ekinlar tovar 
mahsulotlari ning solishtirma salmog‘i 60 foizdan kam bo‘lmagan 
holda aniq lanadi.
asosiy ekin bo‘yicha 1 ga yerdan olinadigan me’yoriy yalpi mah-
sulot ushbu ekinning kadastr hosildorligini (s/ga) uning sotish ba-
hosi (sotib olish, shartnomaviy, bozor) ga ko‘paytmasiga tengdir.
asosiy ekinlar qo‘shilmasi bo‘yicha me’yoriy yalpi mahsulotni 
aniqlash quyidagicha amalga oshirilishi mumkin:
– yer baholash obyekti bo‘yicha ekin maydonlari tarkibining 
o‘rtacha qiymati va ushbu ekinlarni sotish baholari bilan;
– haydalma yerning umumiy maydonida har bir qishloq 
xo‘jalik ekinining qiymatini hisoblash asosida.
hisoblar quyidagi formula yordamida bajariladi:
(
)
1
2
3
m
X R Z R K R
YM
X Z K
⋅ + ⋅ + ⋅
=
+ +
,
bu yerda: x – 1 ga hisobiga paxta xomashyosining qiymati, so‘m;
z – 1 ga hisobiga donli ekinlarning qiymati, so‘m;
k – 1 ga yem-xashak ekinlarining qiymati, so‘m; 
R
1
,R
2
,R
3
, – ekinlarning foiz hisobidagi solishtirma miqdori, %.
12-jadval