Dan, Internet va korporativ tarmoqlarga joylash orqali tijorat maqsadida foyda

7 / SOʻZBOSHI

---

---

9 / VAZIR KELDI
Goʻdakligimda kattalarning oyogʻi ostida oʻralashib, in-
jiqlik yoki shoʻxlik qilsam, buvim doim: «Uni tinch qoʻ-
yinglar, urishmanglar. Bu bolam ministr boʻladi», — der-
dilar.
U vazir boʻladi. 
Nega unday deganlarini bilmayman. Buvimning fikri-
cha, oilamizda mendan boshqa hech kim ministr boʻlol-
masdi. Avtoslesar bilan hamshiraning oʻgʻli bir kun kelib 
obroʻ-eʼtiborli, katta odam boʻlishini xayolga ham keltirish 
qiyin edi. 
Oyimni savolga tutaman. Ular ham buvim nega bunday 
deganlarini bilmaydilar.
Vazir 
keldi
— ◆ I ◆ —

---

 Mana endi, oradan oʻttiz yildan koʻproq vaqt oʻtib,
OʻzMAA1 binosining xolida turibman. Ministr boʻlib. 
Oʻzbekiston Мatbuot va axborot agentligining direktori 
maqomiga koʻra vazir hisoblanadi. Kattagina binoning bi-
rinchi qavati. Devor, shiftlari toʻkilay deydi, pollari chi-
rib yotibdi, hamma yoq vayrona, chiqindi. Hatto vazir-
ning, yaʼni mening xonamdan kanalizatsiyaning badboʻy 
hidi anqiydi. Stalin davridan qolgan bu eski imorat oxirgi 
marta qachon taʼmirlanganini birov eslolmaydi. 
Binodagi besh yuzdan ortiq xonaning deyarli hamma-
sini ijarachilar egallab olgan. Xotin-qizlar qoʻmitasi, qay-
sidir partiyalar, qandaydir nashriyotlar, tadbirkorlar va 
yana kimlardir. Ichki hovlida mashinalar tiqilib ketgan. 
Hech kim menga ahamiyat bermaydi, odamlarning unisi 
u yoqqa, bunisi bu yoqqa oʻtib yuribdi. Ikkinchi qavatning 
chap qanotidagi kaftdek joy — mana shu OʻzMAA.
Meni jamoaga tanishtirish uchun Bosh vazir oʻrinbosa-
ri, Moliya vaziri Jamshid Qoʻchqorov keldi. Tanishtirdi-yu 
joʻnab ketdi. Majlislar zaliga tipografiyalarning yoshi oʻtib 
qolgan direktorlari, boshqarma boshliqlari yigʻilgan. Har 
biri bu tizimda salkam yarim asr — Sovet Ittifoqi davri-
dan beri ishlab keladi. Oʻsha lahzada menga boʻlgan mu-
nosabatni aniq his qildim: goʻyo xonaga yosh bola adashib 
kirib qolgan-u, buvisi mehr bilan: «Bolamni urishmang-
lar, u vazir boʻladi», deyayotgandek. Xonadagilar menga 
parvo qilmay, oʻzaro gaplashib oʻtirishibdi. Eshikdan kirib 
kelgan yoshgina koʻzoynakli yigitchaga eʼtibor qaratgan-
10 / VAZIR KELDI

---

dan koʻra, yonidagi obroʻli hamkasbining suhbati muhim-
roq ular uchun. 
Maosh tarqatish vaqti kelib qolgan, OʻzMAA hisob 
raqamida esa 18 million soʻm pul bor edi. Bosh buxgalter-
ni chaqirtirdim. Nima qilamiz? Pul qani? Qanday ishlar-
dinglar oʻzi? 
— Xavotir olmang, Komil Ismoilovich, tipografiyalar 
bizga oborotidan 2% oʻtkazsa, maoshni yopamiz.
Bu haqda toʻliqroq maʼlumot berishni soʻrab, oʻzim 
uchun qiziq narsalarni bilib oldim. Toʻgʻri, tizimdagi 
hamma tashkilotlar OʻzMAAga boʻysunadi. Yaʼni man-
tiqan olganda, ular bosh idoraga gap-soʻzsiz mablagʻ oʻtka-
zishi shart. Ammo hech qachon bunday boʻlmagan. Bosh 
hisobchi har oy xodimlarga maosh toʻlash vaqti kelganda: 
«Iltimos, bizga mablagʻ oʻtkazib bering», — deb yalinish-
ga tushadi. Va har gal: «Imkon tugʻilsa, beramiz. Boʻlgan-
da olasizlar», — degan kibrli javobni eshitadi. 
— Komil Ismoilovich, ularni koʻndiraman, shu paytga-
cha amallab kelganmiz, — dedi hisobchi meni «yupatib». 
Demak, beshta nashriyot: «Oʻzbekiston», «Oʻqituvchi», 
«Gʻafur Gʻulom», «Choʻlpon» va «Oʻzbekiston milliy en-
siklopediyasi» oldin oʻzini taroziga soladi. Oxiri rahba-
riyatning iltimosini bajargan boʻlib, pul oʻtkazadi, xuddi 
ehson qilgandek. 
11 / VAZIR KELDI

---

 — Unaqasi ketmaydi, — dedim.
— Iya, Komil Ismoilovich, sohaning kitlari-ku ular! 
Qoʻying, aralashmang, oʻzim hal qilaman. 
Bosh hisobchi yillar davomida quyi tashkilotlardan ti-
lanib pul undirishni oddiy hol deb kelgan. U oʻzicha meni 
bu yoqimsiz jarayondan asramoqchi boʻldi.
Men OʻzMAAga boʻysunadigan barcha tashkilotlar 
rahbarlarini katta umumiy majlisga chaqirtirdim. Navo-
iy nomidagi Milliy kutubxona direktori oʻsha zahoti ishi 
koʻpligi, kelishga vaqti yoʻqligini aytdi. «Qarshi boʻlma-
sangiz, keyin oʻzingizga alohida uchrarman, maylimi, Ko-
miljon?» 
Men belgilangan vaqtda keldim. Vazir kursisiga oʻtir-
dim. Odamlar xonaga kirib chiqib, u yoqdan bu yoqqa yu-
rishibdi. Meni bir tiyinga olishmayapti, xuddi bu yerda 
umuman yoʻqdekman. Indamay, sabr qilib turdim. Oxiri 
chidolmadim:
— Marhamat qilib oʻtirib olinglar. Boshlaymiz. Bir-biri-
mizni ozgina hurmat qilaylik.
Hamma joylashib oldi. Menga yov qarash qilib oʻti-
rishibdi, suhbatning beliga tepdim-da! Eng gigant nash- 
riyot — «Oʻzbekiston»ning direktorini turgʻizdim. 
12 / VAZIR KELDI

---

 — Qani, gapirib bering-chi, ishlar qanday ketyapti?
— Agar men gap boshlasam, bu yerda ertalabgacha oʻti-
ramiz, — javob berdi u mensimaygina.
— Kerak boʻlsa, oʻtiramiz, — dedim men. — Boshlang. 
Bu haqda hozir gapirish oson, lekin tartib oʻrnatishning 
oʻzi boʻlmadi. Ishni OʻzMAA direktori nomidan binoda 
oʻtirgan barcha ijarachilarga xat yozishdan boshladim: 
«Tez kunda egallab turgan xonangizni boʻshatishingizni 
soʻrayman». 
Ijara toʻlovining sharti oddiy ekan: Agentlik hisob raqa-
miga arzimagan mablagʻ oʻtkaziladi, qolgan pul naqd beri-
ladi. Xomchoʻt qilib koʻrdim. Oyiga ellik ming dollardan 
koʻproq pul kelib turgan. Shuncha pul qayoqqa ketgan, bil-
mayman. Bosh ofisga pul tushadimi, yoʻqmi, hech kimni 
qiziqtirmagan. Bino esa xarobaga aylanib boʻlgan. 
Menga bu pulning keragi yoʻq edi. Qoʻl ostimdagilar sal 
hayron boʻlishdi. Toʻgʻri, biznes bilan shugʻullanishimni, 
oʻzimga yarasha daromadim borligini hamma biladi, lekin 
pul hech qachon ortiqchalik qilmaydi-ku!
Tabiiyki, «Ijarachilarga tegmang», degan iltimoslar 
yogʻila boshladi. Hech kim issiq oʻrnini yoʻqotgisi kelmas-
di. Yuqoridan, vazirlik va idoralardan qoʻngʻiroq qildirib, 
yangi direktorga bosim oʻtkazishga harakat qilishdi. Faqat 
Xotin-qizlar qoʻmitasining oʻsha paytdagi raisi Tanzila 
13 / VAZIR KELDI

---

Kamolovna2, ular uchun ajratilgan yangi binoning qurili- 
shi hali oxiriga yetmagani, ozgina vaqt berilsa, bir yoʻla 
koʻchib chiqib ketishlarini tushuntirdi. Ularning soʻzini 
ikki qilolmadim. Qolganlarga qattiq turdim. Bino — biz-
niki, xodimlarimga sharoit yaratib berishim kerak. Ichki 
hovli yopildi, uyum-uyum axlat chiqarib tashlandi, xona-
lar, xoll, yoʻlaklar taʼmirlandi. Bularning hammasi kim-
ning hisobidan boʻlganini gapirishga hojat yoʻqdir-a?! Bino 
taʼmiri oilaviy biznesimga qimmatga tushdi, oldinda esa 
hali ish koʻp edi. 
Esimda, tadbirlardan birida Bosh vazirning birinchi
oʻrinbosari Ochilboy Jumaniyozovich Ramatov3 bilan 
uchrashib qoldik. Hozir nima ishlar bilan bandligimni 
soʻradi. OʻzMAAni boshqarayotganimni aytdim. 
— Nima tashkilot edi u, eslatib yuboring? — soʻradi
Ramatov. 
OʻzMAA shu darajada bor-yoʻqligi bilinmaydigan, 
mudroq tashkilot boʻlganki, hatto Bosh vazirning birin-
chi oʻrinbosari bu Agentlikni birdaniga eslolmadi. Tash-
kilot rahbarlari Vazirlar Mahkamasi yigʻilishlariga deyar-
li chaqirilmagan. Direktorini faqat «baxt maktubi» olib 
turgan gazetalarning muharrirlarigina tanigan — uni olib 
tashla, buni tahrir qil... Faqat bir marta, janob Tangriyev4 
«maʼnaviyatga zarar yetkazganlar»ga (uning nazarida, al-
batta) qarshi OʻzA orqali ayovsiz kurash eʼlon qilganida, 
uning dongi hamma yoqqa tarqaldi.
14 / VAZIR KELDI

---

 Ammo mening oldimda turgan eng asosiy masala bino-
ni taʼmirlash emas, Agentlik direktorining nufuzini koʻ-
tarish edi, albatta. Xoʻp, buning uchun nima qilish kerak? 
Mansab guvohnomasini pesh qilib, atrofdan izzat-hurmat 
kutish befoyda. Yaxshisi, jang sanʼati qoidalarini qoʻllagan 
maʼqul. Birinchi navbatda asosiy raqibni, kim boshqalarga 
taʼsiri, soʻzini oʻtkazishini aniqlab, zararsizlantirish shart. 
Xodimlarni attestatsiyadan oʻtkazib, bir kun ichida bir 
necha kishini ishdan boʻshatdim. Keyin butun jamoa ol-
dida Monitoring markazi direktori Xurshid Mamatovni 
lavozimidan oldim. Aynan uning guruhi Prezident mat-
buot kotibi lavozimidan ketganimda ijtimoiy tarmoqlarda 
menga taʼqib uyushtirgan edi. Yaxshiyamki, ishdan ketga-
nimga achingan oddiy jurnalist va blogerlar himoya qilish- 
gani, boʻlmasa bular meni yanchib tashlashga tayyor edi. 
Monitoring markazi OʻzMAA ichidagi eng yopiq tu-
zilma boʻlib, hech qaysi direktor uning ostonasidan hat-
lab oʻtmagan. Bir kuni xonamdan chiqarkanman, begona 
kishining kotibimga surbetlarcha oʻshqirayotganini eshi-
tib qoldim. Kotibiyatdagi yigitlar esa indamay turishibdi. 
— Siz kimsiz? — soʻradim men.
— Men Monitoring markazidanman! — mensimay 
javob berdi u.
Ulardan hamma choʻchirdi, chunki oʻzlarini salkam 
butun olam xoʻjayinlaridek tutishardi.
15 / VAZIR KELDI

---

 — Chiqib keting bu yerdan! — aslida bundan qoʻpolroq 
gapirdim. — Kim boʻlibsiz, xodimlarimga doʻq uradigan? 
Koʻrinishidan ziyoli va ogʻir-bosiq rahbardan bunaqa 
muomala kutmagan haligi kishi dovdirab qoldi. Indamay 
chiqdi-ketdi. Men oʻsha zahoti Monitoring markazidagi-
larni yigʻilishga chaqirdim. 
Kirib borganimda, hammaning koʻzi menda, birov qi-
ziqib, birov xavfsirab qarab turardi. 
— Hozir sizlarga qiladigan yaxshiligim shuki, — dedim 
Markazning direktori va yana bir necha xodimga, — oʻz 
arizangizga koʻra ishdan boʻshataman va sizlarni xotiram-
dan oʻchirib tashlayman! 
Monitoring markaziga shu paytgacha amalda hamma 
ishni yuritgan Dilnoza Ziyomuhammedova5 direktor boʻl-
di. Hozir u Prezident Administratsiyasi rahbarining oʻrin- 
bosari. Fahm-farosatli, harakatchan oddiy xodimlarni di-
rektor oʻrinbosarlari lavozimigacha koʻtardim. Muddat 
qoʻydim, yoʻl-yoʻriq koʻrsatib, hammani ishga solib yubor-
dim.
Endi eng ulkan va boʻysunmas kit — «Oʻzbekiston» 
nashriyoti qoldi. Oʻsha, direktori «gapirsam, ertalabgacha 
oʻtiramiz», — degan nashriyot. Rostdan ham yangi vazir-
ga aytadigan gaplari koʻp ekan — tipografiyadagi qoʻshib 
yozishlar, talon-tаroj, mulkni oʻzlashtirish holatlarining 
16 / VAZIR KELDI

---

tarixi juda uzun, Ittifoq davriga borib taqalarkan. Hu-
kumatning barcha doiralari bilan aloqalari zoʻr yoʻlga qoʻ-
yilgan. Hatto qoʻshni davlatlar miqyosida ham. Oʻz-oʻzi-
dan maʼlumki, hamma hujjatlari joyida. 
«Oʻzbekiston» respublikaga vagonlab qogʻoz olib kira-
digan nashriyot edi. 
Ayrim faktlarni tahlil qilgan holda, katta ehtimol bilan 
davlat kursida olingan qogʻoz mamlakat ichida bozor 
narxida sotilganini taxmin qilish mumkin. Oʻrtada juda 
katta pul aylanardi. Shuning uchun nashriyot direkto- 
ri meni rahbar sifatida tan olmadi, topshiriqlarimni ba-
jarishni xayoliga ham keltirmadi. «Seriy kardinal» Mah- 
mudjon Zaytaуev6 boʻlib chiqdi. Lavozimida ellik yildan 
beri oʻtirgan mansabparast, amaldor bu otaxon hech ni-
madan tap tortmasdi. 
Tipografiya doim davlatdan katta buyurtmalar olib, 
darslik, kundalik va daftarlar chop etsa ham, davlatga 
foyda keltirmas, aksincha, zararga ishlardi. Aslida daro-
mad kimlarningdir choʻntagiga tushar, tizimda mehnat 
qilayotgan 650 nafarga yaqin ishchi esa arzimagan mao- 
shini ham vaqtida ololmasdi.
Ularning daromad topish yoʻllarini oʻrganib, «Qoyil!» 
deb yubordim. Qogʻoz salfetka-sochiqchalar va hojatxo-
na qogʻozi ishlab chiqaruvchilarga oʻram-oʻram chiqindi-
ni ham pullashar ekan, shovvozlar! Tabiiyki, undan ham 
17 / VAZIR KELDI

---

«otkat» — ulush olishgan. Xullas, hamma narsadan pul qi-
lingan. Almisoqdan qolgan nashriyot uskunalari esa tez-
tez ishdan chiqar, ularni yangilash va zamonaviy texnika-
ni ishga tushirish zarur edi. Lekin ehtiyot qismlardan ham 
«otkat» olmasa boʻlmaydi. 
Mening hisob-kitobimga koʻra, kimlarningdir choʻnta-
giga har yili millionlab dollar tushgan. Mamlakatdagi eng 
yirik nashriyot esa talon-tаroj qilingan, vayron boʻlgan. 
Lekin bu mening shaxsiy kuzatuv va xulosalarim. Men ter-
gov olib boradigan, kimgadir ayblov qoʻyib, dalil qidira-
digan prokuratura emasman. Ammo oʻz fikrimni aytish- 
ga haqqim bor, buni menga hech kim taqiqlay olmaydi. 
Mayli.
Yangi yil arafasi. Ishchilarga mukofot puli tarqatilsin, 
deb topshiriq berdim. Korxonaning oʻzida katta sahna 
qurdik. Sherali Joʻraуev, Yulduz Usmonova kabi sanʼat yul-
duzlari, taniqli qoʻshiqchilarni taklif qildik. 
Oʻziyam rosa qizdirishdi! 
Konsertdan keyin, ziyofat oxirida soʻzga chiqdim. 
— Kayfiyatlar qalay? — soʻradim yigʻilganlardan. — Ni-
maga baʼzilarning yuzida xursandchilik koʻrmayapman? 
Yangi yil bayram-ku? Mana, mukofot puli olgan boʻlishin-
giz kerak...
18 / VAZIR KELDI

---

 Oʻtirganlar orasida gʻala-gʻovur boshlandi. Qanaqa mu-
kofot? Hech kim hech nima olgani yoʻq... 
Rahbariyatning rangi oʻchib ketdi.
— Men OʻzMAA direktori sifatida oʻz majburiyatimni 
bajardim, xodimlarni mukofotlash haqida buyruq berdim. 
Lekin rahbarlaringiz buyruqni bajarmagan.
— Kechirasiz, hali ulgurmadik... — degan mujmal ja-
voblar eshitildi. 
— Agar berilgan topshiriqni bajarmasangiz, sizlarni
ishdan olishga majbur boʻlaman, — bu gapni hammaning 
oldida, mikrofon orqali aytdim.
Ertasigayoq shoshilinch ravishda mukofot puli tarqatil-
di. Hech qanday protokol-u rasmiyatchilikka qarab oʻtir-
masligimni bilib, hayiqishdi, shekilli. Hammaning oldida 
nimani oʻylasam, oʻshani gapiraman, ishdan shartta boʻ- 
shatishim mumkin, arizaga «oʻz xohishiga binoan...» degan 
yozuvni tirkab, imi-jimida choponni yelkaga tashlab ke-
tish yoʻq. 
Mukofotni vaqtida berish arzimagan masaladek koʻri-
nishi mumkin, lekin bu yangi rahbarning bir soʻzli ekani-
ni isbotladi. Shundan keyin ishchilarning muammolarini 
oʻrgana boshladim. Oʻziga xos ochiq eshiklar marafoni-
19 / VAZIR KELDI

---

ni eʼlon qildim. Istagan xodim kelib, dardini aytishi, savol 
yoki taklifini berishi mumkin edi. Ertalabdan boshlan-
gan kirdi-chiqdi yarim kechagacha davom etardi. Toʻylar, 
maoshlar, taʼtillar, davolanish, ijtimoiy imtiyozlar, xat-huj- 
jat — koʻrmagan masalamiz qolmadi.
Odamlarni ragʻbatlantirish uchun «Oʻzbekiston» nash-
riyotida ishlaydigan hamma xodimlarning maoshini yax- 
shigina koʻtardim.
Tipografiya xodimlarini esa ogohlantirdim: kim oʻgʻri-
lik qilsa, javobgarlikka tortiladi. Toʻgʻri, «otkat»lar bilan 
solishtirganda bu pul xamir uchidan patirdek edi. Kimlar-
dir baribir eski hunarini qoʻymadi va ishdan boʻshatildi.
Darvoqe, direktorning ham oyligini oshirdim. Undan 
oldin xususiy bozorda eng zoʻr mutaxassislarning mehna-
ti qanchaga baholanishini surishtirdim. Natijada, direk-
torning maoshi 2,5 milliondan deyarli 25 millionga chiqdi. 
Oyligi rasman qancha ekanini aniqlaganimda, oʻrta-
mizda noxushroq suhbat boʻlib oʻtdi: 
— Milliardlab pul aylanadigan, 650 kishilik jamoa-
ga bosh-qosh rahbar bunaqa arzimagan oylikka ishlashi 
uchun yo ahmoq boʻlishi kerak, yoki oʻgʻri. Siz qaysi biri-
siz? — soʻradim kinoya bilan. — Shaxsan men qoʻl ostimda 
ikkala toifa ham ishlashini istamayman.
20 / VAZIR KELDI

---

 Rahbarlar istalgan paytda lavozimidan ayrilishi mum-
kinligini tushunishdi. Topshiriqni bajarmasa, ishdan ola-
man. Qattiq va ayovsiz bosim oʻtkazishga toʻgʻri keldi. 
Maʼlum vaqtdan keyin direktor qabulimga kelib, «oʻz 
xohishiga koʻra» lavozimidan ozod etishimni soʻradi. Yoʻq! 
Aniq bir sabab boʻlsa, boʻshataman, oʻz ixtiyori bilan ke-
tish yoʻq! 
Tipografiyalardan biridagi sexda ishchilar yertoʻlada 
ishlashar ekan. Bino taxminan ellik yildan beri taʼmirlan-
magan. Hamma yoqda namgarchilik, zax bosib yotibdi, 
xonalar nimqorongʻi. Binoni epaqaga keltirish uchun bir 
hafta muddat berdim. Roppa-rosa bir hafta! Direktor er-
tasidan ishga chiqmay qoʻydi. Hamma ishni tashlab, yoʻqo-
lib qoʻya qoldi.
Nashriyotlarning rahbarlari qaltis vaziyatda edi. Meni 
na pora berib, na kimlargadir qoʻngʻiroq qildirib oʻzla-
riga ogʻdira olishdi. Bunday yuqori lavozim egasiga un- 
cha-muncha odam haddi sigʻib iltimos bilan chiqa olmay-
di. Shuning uchun yillar davomida nashriyotlar mablagʻi-
ni oʻzlashtirib kelganlar sekingina juftakni rostlashdi. 
Yoʻlimizga toʻgʻanoq boʻlayotganlarning ildizini quri-
tish kerak edi. Aks holda, ular ishlashga xalaqit berishlari, 
ustimdan yumaloq xatlar yozib, oyogʻimdan chalishga ha-
rakat qilishlari aniq. Lavozimida qolganlarga har qanday 
qoidabuzarlik va sabotaj uchun albatta javobgarlikka tor-
21 / VAZIR KELDI

---

tishimni tushuntirib qoʻydim. Yoshi yoki koʻrsatgan xiz-
matlariga qaramay, hech kimni ayab oʻtirmaymiz, aybdor 
jazosini oladi.
Moliyaviy tekshiruv OʻzMAAga qarashli «Oʻzbekis-
ton» nashriyoti zararga ishlayotganini koʻrsatdi. Vaholan-
ki, davlat buyurtmalaridan hisob raqamiga milliardlab 
soʻm tushib turardi. Vaziyatni oʻrganib, tashkilot balan-
sida sohaga aloqasi boʻlmagan qandaydir aktivlar, binolar 
borligi va ulardan foydalanish uchun juda katta mablagʻ 
sarflanishini aniqladik. 
Eng koʻpxarj bino «Oʻzbekiston» nashriyoti qoshidagi 
yotoqxona ekan. Xodimlar u yerda oʻn yillab, avlod-avlodi 
bilan yashaydi. Bino nashriyot balansida. Lekin ular doim 
ijara haqi toʻlab kelgan. 
Yuristlarga masalani oʻrganib, qonuniy yechimini to-
pish boʻyicha topshiriq berdim. Har bir oila ijara xona-
donini oʻz nomiga rasmiylashtirsin, yotoqxonada emas, 
shaxsiy uyida yashasin, dedim. Yechim topildi. Shuncha 
yil ijarada turgan ellikta oila boshpanali boʻldi.
Har bir xonadonga birma-bir kirib, bir piyola choy us-
tida mezbonlarni gapga soldim. «Uyni oʻz nomingizga ras-
miylashtirishda muammo tugʻilmadimi? Hech kim hech 
narsa tama qilmadimi? Uyli boʻlish uchun kimningdir 
choʻntagiga pul solish kerak, degan gaplar boʻlmadimi?» 
Hammadan bir xil javob eshitdim: «Yoʻq, unaqasi boʻlmadi». 
22 / VAZIR KELDI

---

 Bu bizning gʻalabamiz edi! Uy taqsimoti uchun javob-
garlar, agar ortiqcha gap chiqsa, albatta qulogʻimga yetib 
kelishini bilib, bir tiyin ham undirishga harakat qilishma-
gan. Binoni taʼmirlab berishni boʻynimizga olgandik, vaʼda- 
mizning ustidan chiqdik. Ishchilar hovlida katta das-
turxon yozib, xudoyi qilishdi. Meniyam taklif etishdi. 
Soʻzga chiqib, bu uylar yurtimiz Prezidenti hamda Agent-
lik tomonidan taqdim etilayotgani, hujjatlar qonuniy ras-
miylashtirilgani va mendan keyin ham ishchilardan uyni 
hech kim tortib ololmasligini aytdim. Kimdir xursandchi-
ligini ichiga sigʻdirolmay yigʻlagan, kimdir kulgan, ham-
maning koʻzi chaqnab turibdi, xullas, esdan chiqmaydi-
gan kun boʻldi.
Prezident siyosatining asosi ham odamlar turmushini 
yaxshilashdir. Men esa komandaning bir aʼzosi sifatida shu 
ishga ozgina boʻlsa ham hissam qoʻshilganidan mamnun 
edim. 
Shuncha yil omonat uyda hayot kechirish, omonat uyda 
farzand koʻrib, toʻy-tomoshalar qilish, istalgan paytda koʻ- 
chada qolishi mumkinligini oʻylab, qoʻrqib yashash... Ho-
zir oʻz uylarida tinch-xotirjam yashayotgan oʻsha odamlar 
duolarida meni ham eslab qoʻyishadi, degan umiddaman.
Yana balansimizda respublikadagi yagona matbaa-no- 
shirlik kasb-hunar kolleji ham boʻlib, yopilish arafasida 
turgan ekan.