Дала экинларининг асосий зараркунандалари

Писта қалқондори
Lepidosaphes pistaciae Arch.
Зарари. Писта қалқондори писта буталарини сўриб қувватдан кетказади ва кўпайиб кетганда пистанинг барвақт очилиб тўкилиб кетишига сабаб бўлади.
Тарқалиши. Писта қалқондори Марказий Осиё, Жанубий Қозоғистон, Эрон ва Сурияда учрайди. Туркманистоннинг жанубида (Кушка атрофларида) ва Тожикистонда писта дарахтларида писта қалқондори билан бир қаторда унга яқин тур-Lepidosaphes pistacicola Borchs. борлиги ҳам қайд қилинган.
Таърифи. Писта қалқондори ypғочисининг гавдаси нок шаклида, орқага қараб кенгайган; қалқонининг узунлиги 1,25-2,0 мм ва йўғонлиги 1,00-1,25 мм; қорин қалқони ингичка, оқ, ўртаси узунасига ёриқдир. Биринчи пўст ташлашдаги териси сариқ, иккинчисидаги эса жигар ранг, пигидийси уч жуфт бўлакчали бўлади. Эркагининг қалқони камбар, оқимтир, узунлиги 0,75-1,00 мм ва йўғонлиги 0,3 мм; личинка териси оч сариқ.
Ҳаёт кечириши. Писта қалқондорининг ҳаёт кечириши ҳали текширилган эмас. Личинкалар ва вояга етган қалқондорлар писта баргларини, барг бандларини ва ғўрасини сўриб, баргнинг иккала томондаги томирлари бўйлаб галалар ҳocил қилади. Бу қалқондор пистадан бошқа ҳеч қандай ўсимликда озиқланмайди.
Кураш чоралари. Писта қалқондори пистанинг шохларида ва новдаларида қишлайди. Шунинг учун эрта кўкламда куртаклар ёзилгунча, бу ҳашарот тушган дарахтларга 6-8 % ли карболинеум эмульсиясини ёки 10 % ли минерал мой эмульсияларини пуркаш керак.


Бодом кичик олтин қўнғизи
Sphenoptera Kaznakom Jak.
Зарари. Бодом кичик олтин қўнғизи Марказий Осиёнинг жанубий қисмларида, айниқса Жанубий Тожикистоннинг тоғлик туманларида ва Ўзбекистоннинг Бухоро вилоятида бодом, қисман шафтоли ва ўрикка анча зарар етказади. Тожикистоннинг Оржоникидзеобод туманида олтин қўнғиз тушган бодом дарахтларининг 25 % гача бориши ва шу қўнғиз личинкаларидан зарарланиб қуриган бодом дарахтларининг 15 % гача бориши аниқланган (Махновёкий).