Цитология эмбриология проф. Қ. Р. Тўхтаев таҳрири остида

 
Эластик тоғай тўқимаси 
Эластик тоғай(textus cartilagienus elasticus)қулоқ супрасида, ҳиқилдоқда 
(шохчасимон ва понасимон тоғайларда), ҳиқилдоқ усти тоғайида учрайди. 
Улар сарғиш рангли, хира бўлади. Тузилиши жиҳатидан гиалин тоғайини 
эслатади. Ҳужайраси юмалоқ шаклга эга бўлиб, якка-якка ѐки изоген 
группани ҳосил қилиб жойлашади (расм 6.2). Эластик тоғай 
ҳужайраларининг цитоплазмасида гиалин тоғайдан фарқли равишда ѐғ ва 

---

222 
гликоген кам тўпланади. Ҳужайралараро моддасида коллаген толалари билан 
бир қаторда эластик тўрни ҳосил қилувчи эластик толаларни кўриш мумкин. 
Бу эластик толалар тоғай уст пардасига ўтиб кетади. Эластик тоғайда 
оҳакланиш кузатилмайди. 
Расм 6.2. Эластик тоғай. Қулоқ 
супрасидан тайѐрланган.
1 - тоғай устки пардаси 
2-оралиқ модда 
3-эластик толалар 
4-изоген гуруҳлар 
5-оксифил зона 
6-хондроцит 
7- коллаген тола.
 
Толали тоғай тўқимаси 
Толали тоғай(textus cartilagineus fibrosa) толали бириктирувчи 
тўқиманинг пай, боғлам турларини гиалин тоғайга ўтиш жойларида учрайди. 
Масалан: соннинг юмалоқ боғламида, ўмровтўш бўғимида учрайди. 
Умуртқалараро дисклар ҳам толали тоғайлардан иборат (расм 6.3). Толали 
тоғайда ҳам ҳужайраларни (хондроцитларни) ва ҳужайралараро моддани 
ажратиш мумкин. Ҳужайралараро модда параллел йўналган коллаген 
толалардан ва базофил бўялувчи аморф моддадан ташкил топган. Бу моддада 
бўшлиқлар бўлиб, улар якка-якка ѐки изоген группалар ҳосил қилиб ѐтувчи 
тоғай ҳужайраларини тутади. Хондроцитлар овал ѐки юмалоқ шаклга эга 
бўлиб, гиалин тоғайдан пайларга ўтиш давомида яссиланади ва пай 
ҳужайралари сингари қатор-қатор бўлиб жойлашади. 

---

223 
Шундай қилиб, толали тоғайни гиалин тоғайнинг пай ѐки боғламга 
ўтадиган оралиқ шакли деб ифодаласа ҳам бўлади. 
Расм 6.3. Толали тоғай 
5–яссилашган 
якка 
хондроцитлар 
6–тоғайматрикс,
12–коллаген 
толалар 
тутамлари,
13 – фиброцитлар