Цитология эмбриология проф. Қ. Р. Тўхтаев таҳрири остида



Download 8,88 Mb.
Pdf ko'rish
bet108/393
Sana12.06.2022
Hajmi8,88 Mb.
#659731
1   ...   104   105   106   107   108   109   110   111   ...   393
Bog'liq
2 5235723609527289419

 


207 
 
Эластик толалар.
Эластик толаларнинг ҳосил бўлиши коллаген 
толаларнинг ҳосил бўлишига ўхшайди. Фибробластлар эластик толаларнинг 
ҳам ҳосил бўлишида иштирок этади. Эластик толалар толали бириктирувчи 
тўқимада ва бириктирувчи тўқиманинг баъзи бошқа турларида учрайди. Улар 
махсус бўѐқлар билан бўялганда (орсеин, резорсин-фуксин) коллаген 
толалардан аниқ ажралиб кўринади. Эластик толалар қалинлиги 8-20 нм 
келадиган фибриллалардан ҳосил бўлиб, толалар қалинлиги сийрак 
бириктирувчи тўқимада 1-3 мкм бўлса, эластик боғламларда 8-10 мкм гача 
етади.
Эластик толаларда коллагендан фарқли равишда 
кўндаланг чизиқлик 
йўқ.
Бу ҳолат эластик толани ҳосил қилувчи оқсилларнинг бетартиб 
жойлашиши билан таърифланади. Эластик тола оқсиллари умумий қилиб 
эластин 
деб аталади. 
Эластик толаларда бир-биридан фарқланувчи оқсиллар борки, бу 
оқсиллар аминокислоталар таркиби коллаген оқсилидан бошқачадир. 
Коллагенга нисбатан бу оқсилларда глицин ва пролин каби аминокислоталар 
кўп бўлиб, глютамин, аспарагин кислота, оксипролин, аргинин ва бошқалар 
анча кам. Бундан ташқари, эластик толалардаги оқсил ўзида цистин 
аминокислотасини тутмайди. Унинг ўрнига бу оқсилда аминокислоталар 
ҳосиласи бўлган десмозин ва изодесмозин бўлиб, бу ҳосилалар эластиннинг
молекуляр тузилиши баркарорлигини ва эластик толанинг чўзилувчанлигини 
таъминлайди. Эластик толалар яхши чўзилади, лекин узилиши ҳам осон. 
Эластик толаларда вақт ўтиши билан минерал тузлар ўтириб, уни синувчан 
қилиб қўяди. 
Ретикуляр толалар.
Бириктирувчи тўқиманинг баъзи турларида, қон 
яратувчи аъзолар стромасида, жигарда, қонтомирлар (асосан капиллярлар), 
мушак ва нерв толалари атрофида коллаген ва эластик толалардан ташқари 
ретикуляр ѐки ретикулин толалар ҳам учрайди. Бу толалар IIIтипдаги 


208 
коллагенга кириб, кумуш тузлари билан импрегнация қилинганда аниқ 
кўрингани учун баъзан аргирофил (юнон. argiros- кумуш) толалар деб ҳам 
юритилади. Ретикуляр тола (rete - тўр) деб номланиши уларнинг тўр ҳосил 
қилишини билдиради. 
Ретикуляр толаларнинг тузилиши яхши ўрганилмаган бўлса ҳам, 
маълум фактлар бу толалар оқсилдан - ретикулиндан (коллагеннинг махсус 
тури) тузилганлигини кўрсатади. Ретикулин оқсили коллаген ва эластик 
толалардаги 
оқсиллардан 
серин, 
оксилизин 
ва 
глютамин 
аминокислоталарининг 
кўплиги 
билан 
ажралиб 
туради. 
Оқсил 
микрофибриллалари тахминан 40-60 нм қалинликда бўлиб, уларда ҳам худди 
коллаген протофибриллаларидаги каби кўндаланг чизиқлик кўринади. 
Ретикуляр толалар кучсиз кислота, ишқорлар ва трипсин таъсирига 
чидамли. 

Download 8,88 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   104   105   106   107   108   109   110   111   ...   393




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish