ikkinchibosqichdaurug‘ tizimchasivenalaritugunlarko‘- rinishidakengayadi, moyakyuqoriqutbidanpastgatushadi. Zarar- lanish tomonda kremaster tonusi sezilarli pasayadi, mos keluvchi moyak yarmi osiladi. Bolalar intensivligi turlicha bo‘lishi mumkin bo‘lgan og‘riqlarga shikoyat qilishadi: yurganda noqulaylik hissi, moyakning mos keluvchi tornonida og‘irlikdan, n.spermatici. bu- tun innervatsiya sohasi bo‘yicha irradiatsiya bilan kuchli og‘riqlar. Ko‘pincha movakda achish kuzatiladi;
kasallikninguchinchibosqichiifodalangankliniktasvirbilanifodalanadivako‘pincha, o‘smiryoshidakuzatiladi. Bemorni dam olishda va tunda moyakning kattalashgan tomonidagi kuchli og‘riqlar bezovta qiladi. Palpatsiyada vertikal holatda moyakning pastki qutbi darajasidan pastroqqa tushgan kengaygan venoz tugunlar to‘plami aniqlanadi. So‘nggisining shish o‘lchamlari birmuncha kichraygan. Kremaster refleks yo‘q. Ko'pincha varikoz kengaygan venalarda yallig‘lanish o‘zgarishlari kuzatiladi.
Klinikada ikkilamchi varikotsele, ya’ni kichik dumg‘azada patologik jaray on bilan chaqirilgan qon oqimi buzilishi natijasida urug‘
tizimchasi venalarining kengayishi katta ahamiyatga ega. Qator holatlarda, ayniqsa o‘ng tomondagi, varikotsele buyrak o‘simtasining birinchi simptomlaridan biri hisoblanadi. Shuning uchun, agar urug‘ tizimchasi venalarining kengayishi rivojlansa, bemorlar chuqur tek- shiruvga muhtoj bo‘ladi.
Davolash.Rivojlanishning birinchi bosqichida bo‘lgan varikotsele operativ davolashni talab qilmaydi. Kengayishlarni kamaytirish uchun suspenzpriya taqish tavsiya etiladi. Ikkinchi bosqichda davolashni konservativ tadbirlardan boshlash va faqat ulaming mu- vaffaqiyatsizligida (tungi og‘riqlaming saqlanishi, venalar kenga- yishining oshishi) operatsiya zaruriyati tug‘iladi. Varikotselening uchinchi bosqichi operativ davolashga to‘g‘ridan to‘g‘ri ko‘rsatma hisoblanadi.
Varikotseleni operativ davolashning ko‘p usullari taklif qilingan, ulami shartli ravishda uch guruhga bo‘lish mumkin: