Bog'liq 5 мавзу Чов ва чов- ерғоқ чурралари. Крипторхизм, варикоцеле, мояк истисқолари.
Urug‘ tizimchasining shikastlanishi. Urug‘ tomirlarining shikastlanishi ularning yetarlicha ehtiyotkorlik bilan ajratilmaganligidan yoki choklami qo‘yishda bexosdan tikib yuborish natijasida kelib chiqadi. Tomirlarning kalibri kichik bolganidan bu keskinlashuv, ko‘pincha muddatidan oldin tugilgan bolalarda paydo boiadi. Qisilish bilan bogiiq operatsiya amalga oshirilganida keskinlashuv va tomirlaming yirtiladigan churra qopi shishidan ajratish xavfi oshadi. Bevosita urug‘ tizimchasi yaqinidagi manipulyatsiyalarda elektro- kauterizatsiyani juda ehtiyot bo‘lib qo‘llash yoki hatto umuman qo‘llamasliK kerak, chunki kauterdan foydalanilganda yuqori tempe- raturaning ta’siri urug‘ tomirlarining trombozini chaqirishi mumkin.
Moyak atrofiyasiga olib keladigan tomirlarning intraoperatsion shikastlanish holatlarining haqiqiy chastotasi aniq emas. Keltiriladi- gan 1 % soni oshirib yuborilgan, chunki bu ko‘rsatkichni hisoblash uchun asos bo‘lib xizmat qilgan ishlarda, qisilgan churrali bemorlar tahlildan chiqarilmagan, ya’ni o‘z-o‘zidan tuxumning keyinchalik atrofiyasi bilan infartini chaqirishi mumkin bo‘lgan patologiya. Bundan tashqari, bu tadqiqotlar, odatda, urug‘ tizimchasi tomirlari shikastlanishi mumkin bo‘lgan qop rezeksiyasi (uning distal bo‘limi) amalga oshirilgan yillar o‘tkazilgan.
0‘g‘il bolalarda churra kesilish vaqtida urug‘ chiqaruvchi yo‘lning shikastlanishini ma’lum xavfi bo‘lishining bir necha sabablari bor. Shunday qilib tajribada yo‘lning qisqich yoki pinset bilan oddiy ush- lanishi uning turg‘un okklyuziyasini chaqirishi mumkin. Shuning uchun churrani kesish vaqtida bu manipulyatsiyadan qochish kerak (pinset yoki qisqich bilan yo‘lning bevosita o‘zini olish). Nazariy jihatdan bevosita yo‘lning oldida amalga oshiriladigan manipulyatsiyalar vaqtida elektrokauterdan foydalanganda temperaturaning ta’siri natijasida ham yo‘lning shikastlanish ehtimoli bor. Yo‘l shuningdek, churra qopini tikishda chokka qo‘shilishi ham mumkin. Qopni bog‘lashdan oldin juda intensiv aylantirilishida yo‘l ba’zan churra qopiga «tortilishi», u yerda esa tasodifan qop bilan birga bog‘lanishi mumkin. Ayrim bolalarda urug‘ chiqaruvchi yo‘l gemiografiya vaqtida tasodifan to‘liq kesishadi. Bu keskinlashuv ko‘pincha qopning tomirlardan ajra- tilganidan so‘ng hosil bo‘ladi, lekin shuningdek, churra yoki istisqo qoplarining ajratilishi yoki olib tashlanishida paydo bo‘lishi mumkin. Moyak o‘simtasi ham qopning distal qismi olib tashlanganda ba’zan shikastlanadi, kesiladi yoki qisman rezeksiyalanadi.
Yuqorida aytib o‘tilgan barcha holatlarda yo‘lning bevosita kesi- lishi sodir bo‘lishi mumkin. Uning bir qismi ba’zan churra qopi bilan birga rezeksiyalanadi. Rezeksiyalangan yo‘l ba’zan churra qopi
bilanjudayaqinbo‘ladiganmezonefrosyokibuyrkaustiqoldiqlarisifatidaqabulqilinmasligikerak. Bu gistologik to‘liq shakllan- magan hosilalarning olib tashlanishi muhim ahamiyatga ega emas. Ulaming urug‘ chiqaruvchi yo‘l yoki tuxum o‘simtasidan differen- siyalanishi, odatda, tajribali morfologda qiyinchilik tug‘dirmaydi.
Urug‘ chiqaruvchi yo ‘ 1 shikastlanishining haqiqiy chastotas i ma’ lum emas va quyidagi ко rsatkichlar asosida adabiyot maMumotlariga ko‘ra taxminan hisoblanadi: (1) churra kesilishini boshdan kechirgan o‘g‘il bolalarda bepushtlik chastotasi, va (2) olib tashlangan churra qo- pining gistologik tadqiqotida yo‘l elementlarini topish chastotasi. Bir nechta ishlar oldin churra kesilishiga uchragan erkaklarda (biroq har doim bola yoshida emas) urug‘lanish qobiliyatiga bag‘ishlangan. Bu ishlaming mualliflari churra kesilishi va bepushtlik orasida aloqa mavjud boisa-da, lekin bepusht erkaklaming kichik foizida bu aniqlanadi degan xulosaga kelishdi. Ko‘p sonli kuzatuvlami e’tibor bilian tahlil qilganda, churra qopi olib tashlangan holatlarning 1,6 %ida gistologik urug‘ chiqarish yo‘li elementlari aniqlanishi belgilangan, Ibiroq bu tadqiqotlarda qator juda muhim detallar hisobga olinmagan. Boshqa nashr qilinmagan ishlarda olib tashlangan churra qopida yo‘l elementlari yoki tuxum o‘simtasining namoyon qilinishi 1,2 %ni tashkil qiladi.
Urug‘ chiqaruvchi yo‘lning shikastlanish yoki rezeksiyasi oqi- batlari juda jiddiy. Yo‘l yoki tuxum o‘simtasining ikki tomondan shikastlanishi bepushtlikka olib kelishi deyarli aniq. Lekin bir tomonlama shikastlanishga ham yo‘l qo‘yib boimaydi va hair qanday usullar bilan bundan qochish kerak. Yo‘lning bir tomonlama. shikastlanishida spermal agglyutinirlaydigan antitellarning hosil boiishi shuningdek, bir necha yildan so‘ng bepushtlikni chaqirishi mumkin.
Umg‘ chiqarish yo‘llarining shikastlangan holatlarida nima qilish kerak-juda bahsli savol. Bemor ikki tomonlama shikastlanishda, agar yo‘l butunligim bir yoki ikki tomondan tiklanmasa bepusht bo‘lishi aniq. Rekonstruksiya. qilishga urinishning optimal muddatlari ma’lum emas, lekin shikastlanishdan bir necha yil о Ugandan so‘ng amalga oshirilgan omadli operatsiya holatlari nashr qilingan. Biroq antispermal angitel- laming ta’siri tufayli bunday rekonstruksiyadan so‘ng umg‘kmish qobiliyati shubha ostida qoladi. Kichik ko‘krak yoshidagi bolalarda in- >
gichka urug‘ tashuvchi yo‘lning ochilishi va o‘tishining tiklanishiga imkoniyatlar ancha cheklangan. Bunday holatlarda mikroanastomoz qo‘yishda tajribasi bo‘lgan mutexassislarda davolanish tavsiya etiladi. Kriptorxizm
Kriptorxizm deganda moyak qorin bo‘shlig‘ida qoladigan rivoj- lanish nuqsoni tushuniladi. Hozirgi vaqtda bu termin tushmagan moyaklar sindromi sifatida ishlatiladi. Ba’zan normal yoida davom etgan holda tushadi, lekin anomal holatda - bu patologiyani moyak ektopiyasi sifatida baholashadi. Kamdan kam holatlarda moyak umuman boimaydi (anorxizm). Poliorxidizm bittasi tushmagan, ik- kitadan ko‘p moyaklar boiadigan holatni o‘zida namoyon etadi.
