Chorva, parranda va baliq mahsulotlarini yetishtirish, qayta ishlash

Ionlanuvchi (radioaktiv) nurlar bilan konser- valash. Bu nurlar atomlardan elektronlami ajratish kuchiga ega. Shu atomlardan ionlar hosil qiluvchi nurlarga ionianuvchi nurlar deyiladi. Ionlanuvchi nurlarga katod, gamma, alfa, rentgen nurlari kiradi. Bu nurlaming hammasi mikroblami o‘ldirish qobiliyatiga ega. Ionlanuvchi radiatsiya nurlari ta'sirida narsalar istitilmaydi va kam denaturlanadi. Go‘shtni ionlanuvchi radiatsiya bilan nurlantirishga «sovuq» sterillash deyi- ladi. Asosan go‘sht va go‘sht mahsulotlarini sterillash uchun gamma nurlari ishlatiladi. Chunki, gamma nurlari mahsulotning chuqur qismlariga ham o‘ta oladi.
Go‘shtni antibiotiklar bilan konservalash. Bunday hayvonlaming so‘yishdan oldin qoniga, 1 kg vazni uchun 5-10 mg biomitsin yoki 1 1 suvga 50-100 mg biomitsin qo‘shilgan eritmadan go‘shtning ichiga yubo- rilsa, go'shtning saqlanish muddati dori yuborilmagan go‘shtga nisbatan 7 kungacha uzaytiriladi. Lekin, an- tibiotiklar kishi organizmiga har xil salbiy ta’sir qila- di. Shunga ko‘ra xomligicha iste’mol qilinadigan mahsulotlami antibiotiklar bilan konservalash tavsiya etilmaydi.


Bolalar va parhez taomlar uchun konservalar tayyorlash
Turli yoshdagi bolalar va oshqozon-ichak xasta- ligiga duchor bo‘lgan kishilar uchun tez hazm bo‘- luvchi parhez konservalarini ishlab chiqarish muhim ahamiyat kasb etadi. Ayniqsa, 3-18 oylik bolalar uchun tayyorlanadigan sut mahsulotlari ulaming sog‘lom va
83



baquvvat bo‘lib o'sishlarida muhim omil hisoblanadi. Mamlakatimizda «sog‘lom avlod>» siyosati yuritilishi ham bu tadbiming yanada muhimligidan va uni so‘zsiz amalga oshirish lozimligidan dalolat beradi.
Yosh bolalar ozig‘ida ko‘p miqdorda to‘la qimmatli oqsil, yetarli darajada aminokislotalar, mineral mod- dalar, vitaminlar bo‘lishi lozim. Shunga ko‘ra ular- ni balanslashtirish maqsadida go‘shtga ma'lum sub- produktlar, yog‘i olingan va olinmagan sut, sarimoy, kungaboqar yog‘i kabilami qo‘shish maqsadga muvofiq hisoblanadi.
Bolalar va xastalar oziqlari yuqori darajada mayda-
langan bo'lishi, tez va yaxshi hazm bo‘lish imkonini beradi. Eng asosiy oziq turlari: buzoq go‘shti, 11 kategoriyali jo ‘ja go'shti, mol jigari, tili va qo‘shimcha mahsulotlar sifatida: sarimoy, o‘simlik moyi, sho'rva va kraxmal, qovurilgan piyoz, turli dorivorlar va tuz kabilardan iborat.
Keyingi yillarda ma'lum, zamonaviy texnologik usullarda turli taomlar (oziqlar), jumladan, 5-7 oylik bolalar uchun: «malish», «gerku!es», «vini-pux», «mal- yutka», «bezzubka», «skazka», «nejenka», «detskoye»,
«zdorovye» kabi konservalar ishlab chiqarilmoqda.
7-9 oylik bolalar uchun maydalangan mahsulot - bo‘tqa (pyurcobraznie)lari («malishok» va «ptenchik») va 9-12 oyli bolalar uchun «yazichok», «butuz» deb nomlanuvchi mahsulotlar tayyonlanmoqda.
Tcxnologiya talabiga ko'ra «malish» konservasi mol go'shtidan, «gerkules» - jigardan, «vinni-pux» mol go‘shti va tvorogdan, «kroshka», «ptenchik» va «butuz» konscrvalari parranda go‘shtidan, «malyutka» - mol go‘shti va mol miyasidan, «bczzubka» jigar, miya va tvorog aralashmasidan, «malishok» - buzoq go'shtidan,
«yazichok» tildan, «skazka» jigardan, «nejenka» mi- yadan, «detskoye» jigar va miyadan, «zdorovye» tildan tayyorlanadi va sotuvga chiqariladi.
H4



Oshqozon-ichak kasalliklariga chalingan bemorlar uchun «myasnoy» va «pechenochniy» deb nomlangan pashtetlar ishlab chiqarish yo‘lga qo‘yilgan. Ulaming tarkibida 15-20 foiz sarimoy va 50 foiz - go‘sht, jigar va o‘simlik mahsulotlari mavjud. Shuningdek, ma’lum miqdorda turli dorivorlar bo‘lganligi uchun ular xush- xo‘r va sifatlidir.