Chizma geometriyasi va muxandislaik grafikasi


-mavzu. AKSONOMETRIK PROYEKSIYALAR



Download 4,1 Mb.
Pdf ko'rish
bet76/106
Sana01.01.2022
Hajmi4,1 Mb.
#293375
1   ...   72   73   74   75   76   77   78   79   ...   106
Bog'liq
chizma geometriyasi va muxandislaik grafikasi (1)

12-mavzu. AKSONOMETRIK PROYEKSIYALAR 
Reja: 
1.
 
Umumiy ma'lumotlar. 
2.
 
Aksonometrik proyeksiyalarning turlari. 
3.
 
Nuqtaning izometrik proyeksiyasini yasash. 
4.
 
To'g'ri chiziq kesmasining izometrik proyeksiyasini yasash. 
5.
 
Tekis shaklning to'g'ri burchakli izometrik proyeksiyasini yasash. 
6.
 
Aylananing to'g'ri burchakli izometrik proyeksiyasini yasash. 
Umumiy ma'lumotlar. 
Texnik chizmalarni chizishda detallarning to'g'ri burchakli ortogonal proyeksiyalar 
(kompleks chizma)da tasvirlash bilan bir qatorda, ko'pincha, detalni yaxshiroq tasavvur 
qilish  va  osongina  o'qilishni  ta'minlash  uchun  standart  bo'yicha  uning  aksonometrik 
proyeksiyasi, ya'ni yaqqol tasviri ham quriladi. 
    Aksonometrik  proyeksiya  deb,  detal  yoki  biror  geometrik  obrazni  u  tegishli  bo'lgan 
koordinata  o'qlari  bilan  birga  parallel  nurlar  yordamida  bitta  aksonometrik  tekislikka 
proyeksiyalangan  tasvirga  aytiladi.  «Aksonometriya»  grekcha  so'z  bo'lib  «O'qlar  bo'yicha 
o'lchash» degan ma'noni beradi. 
     Biror 
bir 
shaklning 
aksonometrik 
proyeksiyasini  hosil  qilish  uchun  shaklning  o'zi 
yoki uning biror nuqtasi aksonometrik tekislik deb 
ataluvchi  tekislikka  proyeksiyalash  usuli  bilan 
tasvirlanadi. 
Masalan, 
fazoda 
o'zaro 
perpendikulyar  bo'lgan  uchta  P
1
,  P
2
  va  P
z
 
tekisliklarni  va  bulardan  tashqarida  ixtiyoriy  A 
nuqtani  tanlab  olamiz.  Nuqtaning  P
1
,  P
2
  va  P
z
 
tekisliklardagi  proyeksiyalarini  OX,  OU,  OZ 
koordinata  o'qlarini  S  to'g'ri  chiziq  bo'yicha 
ixtiyoriy  olingan  F  tekislikka  proyeksiyalaymiz. 
Natijada F tekislikda o'qlarning OX', OU', OZ' va A 
nuqtaning  A
1
',    A
2
',    va  A
3
'  proyeksiyalari  hosil 
bo'ladi(65-shakl).  Bu  yerda  OX',  OU',  OZ'- 
aksonometrik o'klar. 
A',  A
1
',  A
2
  l
X
,  l
Y
,  l
Z

A
3
'
 
lar  A  nuqtaning  F  tekislikdagi  aksonometrik  proyeksiyalari  yoki 
gorizontal, frontal, profil ikkilamchi proyeksiyalari deyiladi. F- aksonometrik proyeksiyalar 
tekisligi. O-aksonometrik o'qlarning boshi. 
 
 
 
 
 
 
 
65-shakl 


      Agar  OX,  OU,  OZ-  koordinat  o'qlarida  l
X
,  l
Y
,  l
Z
  ixtiyoriy  kesmalar^  olib  ularni  biror 
masshtab birligi deb qabul qilinsa, ularning aksonometrik o'qlardagi proyeksiyalari l
X
', l
Y
', l
Z

kesmalar  bo'ladi.  Bu  kesmalar  l
X
,  l
Y
,  l
Z
  kesmalarga  nisbatan  katta,  kichik  yoki  o'zaro  teng 
bo'lishi mumkin. Shuning uchun aksonometrik uzunlik birliklarining uning haqiqiy uzunlik 
birliklariga bo'lgan nisbati tegishli o'qlar uchun o'zgarish koeffisiyentlarini hosil qiladi:  
U

 l
X
'

 l
X

         V

 l
Y
'

 l
Y

        W

 l
Z
'

 l
Z

 
Bu  yerda:  U-X  o'qi  bo'yicha,  V-Y  o'qi  bo'yicha,  W-Z  o'qi  bo'yicha  o'zgarish 
koyeffisiyentlaridir. 
Shunga  asosan,  agar  nuqtaning  haqiqiy  koordinatalari  ma'lum  bo'lsa,  uning 
aksonometrik koordinatalarini hisoblash yoki nuqtaning o'zgarish koeffisiyentlari ma'lum 
bo'lsa, uning teskarisini aniqlash mumkin. 
Aksonometrik  proyeksiyalarning 
turlari.
  Aksonometrik  tekislik  va 
proyeksiyalar  yo'nalishining  S  to'g'ri 
chizig'i 
ixtiyoriy 
yo'nalishlarda 
bo'lganligi  sababli,  ular  orasidagi 
burchaklar  turlicha  bo'lishi  mumkin. 
Shunga 
ko'ra 
aksonometrik 
proyesiyalar 
quyidagi 
turlarga 
bo'linadi: 
1.
 
 Qiyshiq 
burchakli 
aksonometriya- bunda proyeksiyalar 
yo'nalishi  aksonometrik  tekislikka 
perpendikulyar bo'lmaydi. 
2.
 
To'g'ri 
burchakli 
aksonometriya- bunda proyeksiyalar 
yo'nalishi aksonometrik tekislikka perpendikulyar bo'ladi. 
 Bundan  tashqari,  yuqorida  ta'kidlangan  aksonometriyalar  o'zgarish  koeffisiyentlariga 
nisbatan quyidagi turlarga bo'linadi: 
1.
 
Izometriya (U



Z);  
2.
 
Dimetriya (U

V

Z); 
3.
 
Trimetriya (U



Z).  

Download 4,1 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   72   73   74   75   76   77   78   79   ...   106




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish