Chirchiq davlat pedagogika instituti

Cho'kindi tog’ jinslari.

1.Cho'kindi jins deb yer yuzasidagi xilma - xil geologik jarayonlar natijasida yemirilgan va organik dunyo qoldiqlaridan paydo bo'lgan hosilaga aytiladi.Tog’ jinslari fizik kuchlar va kimyoviy buzilishlar natijasida doim o'zgarib, aralashib, bir joydan ikkinchi joyga siljiydi. Cho'kindi tog’ jinslarining paydo bo'lishida quyosh issiqligi, joining tabiiy sharoiti, yerdagi oson eruvchi tuzlar hamda o'simlik bilan hayvonot dunyosi faol qatnashadi. Masalan, oqar suvlar va muzlar harakati har qanday qattiq jinslarni yemiradi, maydalaydi va uzoq masofalarga eltadi. Issiq, sovuq va kimyoviy jarayonlar ta’sirida tog’ jinslari sinadi va tarkibiy qismlarga ajraladi, joyida yangi mineral hamda tog’ jinslarini hosil qiladi. Ko’l, dengiz, okeanlarda erkin kislorodsiz sharoitda, organik dunyo ta’sirida yana o'ziga xos cho'kindilar to'planadi. Shuning uchun ham cho'kindi jinslar paydo bo'lish sharoitiga, tarkibi va strukturasiga ko'ra uch guruhga bo'linadi:

А) Bo'lakli siniq jinslar. Bular ham o'z navbatida quyidagilarga bo'linadi: mexanik yoki bo'laklanish yo'li bilan hosil bo'lgan cho'kindi jinslar; erigan kolloidlardan paydo bo'lgan jinslar; o'z o'rnida qolgan jinslar.