Chirchiq davlat pedagogika instituti "ijtimoiy fanlar" kafedrasi "tasdiqlayman"

Muassasalar – yuridik shaxs sifatida. 
Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик 
кодексининг 2004 йил 30 апрелдаги таҳририда. Ушбу ўзгартириш 2004 йил 26 
июндан амалга киритилди. 
Davlat muassasalari yuridik shaxs sifatida davlat budjetida turadigan va 
mustaqil smetaga ega bo`ladigan davlat muassasalari ishlab chiqarish bilan bog`liq 
bo`lmagan faoliyat, chunonchi, ma'muriy idora etish yoki ijtimoiy-ma'naviy ishlarni 

---

65 
boshqarishni amalga oshiradi. Bular jumlasiga mustaqil smetaga, rahbarlarni kredit 
taqsimlash huquqiga ega muassasalar (shifoxonalar, oliy o`quv yurtlari, teatrlar, sud-
prokuratura va boshqalar) kiradi. Yuridik shaxs hisoblangan davlat muassasalari o`z 
nizomlari doirasida o`zlari yuritayotgan vazifalarni amalga oshirib, turli fuqarolik 
bitimlari tuzadilar, o`zlariga biriktirilgan mulkdan operativ boshqarish huquqi asosida 
foydalanadilar. Davlat organlari o`z qarzlari uchun javobgar bo`ladi. Biroq mablag`i 
yetmasa, belgilangan tartibda davlat ham uning uchun javobgar bo`lishi mumkin. 
Fuqarolarning o`zini o`zi boshqarish organlari – yuridik shaxs sifatida 
Yangi tahrirdagi O`zbekiston Respublikasining “Fuqarolarning o`zini o`zi 
boshqarish organlari to`g`risida”gi qonunning mazmuniga ko`ra, fuqarolarning o`zini 
o`zi boshqarishi – bu fuqarolarning Konstitutsiya va qonunlar bilan kafolatlangan, 
ularning o`z manfaatlaridan, tarixiy xususiyatlaridan, milliy va ma'naviy 
qadriyatlardan, mahalliy urf-odatlar va an'analardan kelib chiqqan holda mahalliy 
ahamiyatga ega bo`lgan masalalarni hal qilishlaridir. 
Mahalliy o`z o`zini boshqaruv organlari ichida mahalla alohida o`rinni 
egallaydi. O`zbekiston Respublikasida 1990 yil 31 oktabrda qabul qilingan 
Mulkchilik to`g`risidagi qonunning 10-mod-dasida “mahallalar egalik qiladigan, 
foydalanadigan va tasarruf etadigan mol-mulk mahalla aholisining birgalikdagi 
mehnat faoliyati yoki ularning mushtarak daromadlari, shuningdek mazkur 
molmulkdan xo`jalik maqsadlarida foydalanishdan kelgan tushumlar, yuridik va 
jismoniy shaxslarning ixtiyoriy badallari moddiy va xayriya yo`sinidagi yordamlari, 
xalq deputatlari mahalliy Kengashlari beradigan moddiy va moliyaviy resurslar 
asosida vujudga keltirilgan mol-mulkdan iborat” – deyiladi. Mahallada istiqomat 
qiluvchi aholi mahalla mulkining subyektidir. O`zi saylab qo`ygan organlar mahalla 
mulkini to`la xo`jalik yuritish asosida egallaydi, undan foydalanadi va uni tasarruf 
etadi. 
Yuqorida ta'kidlangan qoidalarga ko`ra mahallaga to`la yuridik shaxs huquqi 
berildi. Binobarin, mahalla turli fuqarolik-huquqiy munosabatlarida ishtirok etishi 
mumkin.