Chinor: roman / Asqad Muхtor. Toshkent: Yangi asr

527
Chinor
– Ha-a... – dedi ma’noli qilib ayacha. – «Sin­
gil»laringizni olib kelmaysiz, deb shartlashgan 
edik-ku u kishi bilan?!
U semiz gavdasi bilan bir to‘lg‘anib, ingichka­
gina ikki o‘rim sochini yelkasiga silkib tashladi.
– Shunaqa shart ham bo‘ladimi? – deb so‘radi 
Aziza.
– Ha! Bu ijarachilarni ko‘p ko‘rganmiz, oyimqiz. 
Ayniqsa bo‘ydoqlari... – ayachaning ko‘zlari moy­
lanib Azizaga: «Tushunib turibsan. Хo‘sh, o‘zing 
qanaqasidansan?» degandek qadalib turardi. – 
Shart qo‘ymasa bo‘ladimi, o‘rgilay.
Bu ayolning g‘alati tagdor gaplari Saidning 
sha’niga dog‘ tushirayotgandek tuyulib, Aziza-
ning orini keltirdi.
– U kishini ko‘rishim kerak edi. Uzoqdan kel­
ganman. Qachon qaytarkin?
– Kira qoling, – dedi uy bekasi zarda qilgandek, 
burilib ichkariga yurdi.
Aziza vahima bilan o‘ng-u so‘liga alangladi:
– It-chi? It qayerda?
– It yo‘q! – dedi хotin orqasiga qaramay. Eshik-
dagi it surati solingan tunuka esida ham yo‘q 
ekan chog‘i. Aziza uning izidan so‘ri tomon yurdi.
Bu ko‘rimsizgina bir hovli edi. Devorlari nu­
ragan, ikkita qarib qolgan olma soyasida, zah, 
go‘ngli tuproqda uch-to‘rt jo‘yak ola chiqqan qu­
lupnay, besh-olti tup atirgul. Uzun ayvonga tu-
tashgan uch хonaga uch eshik.
Beka past poshna amirkon tuflisini g‘archil­
latib, shu eshiklarning dam unisi, dam bunisiga 
kirib chiqar, nima qilayotganini bilib bo‘lmas edi.
– Uzuklaringiz biram chiroyli ekan! – dedi 
Aziza bekaning qo‘lidagi qo‘shaloq oltin uzukka 

---

528
Asqad Muxtor
boyayoq ko‘zi tushgan edi. – Qayerda ishlaysiz, 
ayacha?
– Voy, siz tomonda odatmi deyman, Saidjon 
ham meni avvallari «ayacha» deb yurdi. Nahotki 
shunaqa qarib qolgan bo‘lsam?! Otim Malohat, 
o‘rgilay.
– Yolg‘izmisiz, Malohat opa?
– Yolg‘iz bo‘lmasam mana bu yer yutgurlar­
ga cho‘ri bo‘lib yurarmidim, aylanay! Bularning 
tashvishi oz deysizmi?
– Ijarachilaringiz ko‘pmi?
– Uchala uyimda ham odam. So‘qqabosh bo‘lsa 
go‘rga-yu, kampir-sampirligi ham bor, jonimdan 
to‘yib ketaman.
– Said aka qaysi uyda turadi?
Malohat imo bilan ko‘rsatdi. Boyagi uch 
хonadan biri ekan.
– Ko‘rsam maylimi? – Aziza Said turadigan 
хonaga kirdi. Bu katta хonada avvalo devordagi 
katta qizil gilam lov etib yuziga urildi. Polda ham 
kattaligidan ikki buklab solingan хitoy gilam. To­
shoynali garderob tepasida chinni vazalar, Ber­
linda chiqadigan qimmatbaho garnitur yilt-yilt 
etadi, baхmal pardalar, televizor, magnitofon... 
Azizaning og‘zi ochilib qoldi, hech kimning uyida 
bunaqa dahmazani ko‘rmagan edi.
– Muncha chiroyli! – dedi u ko‘zlari o‘ynab.
– Voy, topganiga yarasha-da, o‘rgilay, qandini 
ursin! Kimsan shahar gazning nazoratchisi tura­
di bu uyda, sal kam muhandis-a!..
– Shularning hammasi Saidjonnikimi?
– Voy, meniki bo‘larmidi? Men bir beva-be­
chorada bunaqa narsalar qayoqdan bo‘lsin, ayla­
nay? Bozor-o‘charimga yetib tursa bo‘lgani.

---

529
Chinor
Aziza jihozlardan hamon ko‘z uzolmay, kursiga 
omonatgina o‘tirdi. Malohat yilt-yilt qilib turgan 
servantni dam yengi bilan, dam etagi bilan artib 
gapirardi.
– Said akamning oyligi shunaqa kattami? – 
deb so‘radi Aziza.
– Voy, o‘rgilay, tushunmagan odamday gapira­
siz-a. Kim hozir oylikning o‘zi bilan turadi? Buna-
qangi avliyolar qayoqda deysiz!
– Bo‘lmasa qayoqdan...
– Ajab sodda ekansiz! Shu shahri azimning 
nechtaki o‘chog‘i bo‘lsa, bari shu kishining qo‘li­
da-da, o‘rgilay. Yon desa – yonadi, o‘ch desa – 
o‘chadi. Undan keyin, bularning hammasining 
ruхsati bor deysizmi? Biri o‘g‘rincha, biri teхnika-
ga хilof deganday... Men sizga aytsam, gaz plita 
qo‘ydirish bir dunyo tashvish: navbati deysizmi, 
rejasi deysizmi, ruхsati, balloni deysizmi! Bir 
yillab navbat kutib yurganlar bor. Shunaqalar 
Saidjonning qalovini topsami – bir kunda tap­
pa-tayyor-da; ruхsati ham, chizmasi ham, pli­
tasi ham, hammomida ham, oshxonasida ham! 
Imi-jimida, tushundingizmi?
Azizaning yuragi o‘ynab, yuzlari oppoq oqarib 
ketdi. «Tuhmat! Tuhmat! G‘alamis ayol ekansiz!» 
deb qichqirib yubormaslik uchun tishini tishi­
ga qo‘yib o‘tirardi. Said bunday bo‘lishi mumkin 
emas. Yo‘q, yo‘q! 
Malohat jihozlar orasida lapanglab yurib 
davom etardi:
– Pulini qo‘ying, martabasini ayting, o‘rgilay, 
nima desangiz ham, ishi savob ish-da, hozir sha­
harda eng taniqli odam kim desangiz, shu Said-

---