|
428
Asqad Muxtor
– Ha, Avgust, men butun voqeani ochib tash
layman, ertagayoq butun dunyo biladi. Lekin bu
oson emas. Men unga matbuot anjumani cha-
qiraman deb ochiq aytib qo‘ydim. U ham hozir
tinch yurmagan bo‘lsa kerak. Chora ko‘radi, ig‘vo
qiladi, muхbirlarni sotib oladi, o‘zingiz bilasiz,
hech qanday qabihlikdan qaytmaydigan odam.
Ehtimol, u yolg‘iz emasdir... Mening esa bir
dan-bir ishonchim – siz. Borib, matbuot anjuma
ni vaqtida guvohlik berasiz, ya’ni, shunday-shun
day voqealar haqiqatan ham bo‘lgan edi, deb...
– Yo‘q!!!
Bu Gertruda edi. Uning tovushi uzoq yig‘lab to
mog‘i qurigan odamnikiday хunuk хirillab, bo‘g‘iq
yangradi. U qo‘lida sanchqi, pichoq ushlagancha
stol oldida baqrayib turardi.
– Yo‘q, yo‘q, yo‘q! Avgust, hech qayoqqa bor
maysan! – deb qichqirdi u.
– Frau Gertruda... – deb o‘rnidan turdi Umida
hayron bo‘lib. – Frau Gertruda, aхir...
– Yo‘q dedimmi, yo‘q! Hech qayoqqa bormay
di, bas! – deb Umidadan qo‘rqqandek orqasiga ti-
sarildi Gertruda. Uning oppoq, so‘lg‘in yuzlaridan
yosh oqar edi.
Umida Avgustga o‘girilib, unga savol nazari
bilan tikildi. Daf’atan ishning bunday pachavasi
chiqishini sira o‘ylamagan edi, kalovlanib qoldi.
Lekin ishning bu хotin aytgandek bo‘lishini ko‘z
oldiga keltirolmasdi.
– Gertruda... – dedi Avgust.
Хotini qaramadi.
– Asablari qattiq qaqshagan... – deb sersuyak
yelkalarini qisib, хotini uchun juda o‘ng‘aysizlan
429
Chinor
gandek, uzr so‘ray boshladi. Lekin shu payt Ger
trudaning qattiq shang‘illagan yig‘i aralash g‘a-
zabli tovushi yana eshitildi:
– Kim qaqshatgan mening asablarimni? Kim?
Qani ayt-chi, kim? Sen! Sen! Sen! O‘sha siyosa-
tingni deb...
– Men siyosatga aralashgan emasman.
– Aralashmaganmisan? Konslagerdan kim qoq
suyak bo‘lib qaytib keldi! O‘sha siyosat tufay
li emasmidi? Mana, tag‘in bosh suqmoqchisan!
Kim oyoqqa turg‘izdi seni, unutdingmi? O‘lsam
o‘lib bo‘ldim-ku sening dastingdan... Endi uy-joy
li bo‘lib, jonim sal orom olganda... Yo‘q, yo‘q,
toqatim qolmadi, tamom bo‘ldim...
Uning yig‘isi tinguncha jim turishdi. Keyin
Umida yana Avgustga yalingandek qaradi.
– Avgust... adash...
Avgustning birdan bo‘shashib, chetga qara
gancha bosh egib qolgani Umidani battar tahlika-
ga soldi: «Nahotki? Nahotki... Gap Gertrudaning
o‘zidagina emas shekilli...»
– Avgust, men sizga ishonaman. Frau Ger
trudaga tushuntiring.
Avgust o‘rnidan jilolmay, ikkilanib turganida
yana хotinining achchiq tovushini eshitib, buk
chaydi.
– Gap tamom, хonim, biz bunday ishlarga
aralash maymiz! – derdi Gertruda nariroqda turib.
Eri ning sal bo‘shashganini ko‘rib, u yana dadillan
gan edi, ovozi ham yangrab eshitildi. Umidaning
yana Avgustga yalinishdan boshqa iloji yo‘q edi.
– Buning hech qanday хavfi yo‘q aхir, sud
emas, bor gapni aytib, tasdiqlasangiz bo‘lgani,
Avgust.
430
Asqad Muxtor
– Biz, hamshira, Gertruda bilan ikkalamiz
ustaхona sotib olib, ro‘zg‘orimizni biroz yo‘lga
solib, bola-chaqamiz bilan endi shu kunga ye
tishgan edik...
– Qulay payt. Biz harakat qilmasak, kim qila
di bu ishni? Minbarga chiqsa – indamasak, par
tiya tuzsa – indamasak... Yaqinda, o‘sha yillar-
dagidek, ko‘cha to‘latib marsh qila boshlashsa
ham, yana deraza pardasini qiya ochib tomosha
qilamizmi?..
– «U yillar...» «O‘sha yillar...» Nahotki unutib
bo‘lmasa?! – deb dod soldi Gertruda.
– Avgust, siz mard odam edingiz-ku? Esin-
gizdami...
– Yo‘q, yo‘q, esimizda yo‘q! O‘tib ketgan. Al
laqachongi gap! Avgust hech qayoqqa bormaydi,
tushundingizmi, хonim! – Gertruda yana yig‘lab
kelib, erini yelkasidan quchoqladi, yosh boladek
uning orqasiga pusib, yoshli ko‘zlarini javdiratdi.
– Bizning bolalarimiz bor, hamshira,– dedi lat
taday bo‘shashgan Avgust ham yolvorib.
– Mening ham... bolalarim bor.– dedi sekin
Umida tovushi tovlanishidan qo‘rqib. Jujuqlarini
sog‘ingan edi.
– Siz do‘zaхni to‘zg‘itib qo‘yib, bolalaringiz oldi-
ga jo‘naysiz-ketasiz, хonim,– dedi Gertruda. – Biz
bo‘lsak bu yerda bor-yo‘g‘imizdan ayrilib, yana...
– Keyin ular bizni qo‘yishmaydi, hamshira...–
Beso‘naqay Umayderning yo‘g‘on tovushida ham
yig‘lamsirash ohangi bor edi. – Men sizdan qarz-
dorman albatta, men sizni hech qachon...
– Gap menda emas, Umayder, men sizdan
qarz talab qilib kelganim yo‘q. Bola-chaqalari miz
Do'stlaringiz bilan baham: |
