Chet tilini o‘qitishda axborot kommunikatsion texnologiyalarning ahamiyati va o‘rni tillar kafedrasi – 2021

CHET TILINI O‘QITISHDA AXBOROT KOMMUNIKATSION 
TEXNOLOGIYALARNING AHAMIYATI VA O‘RNI
 
Tillar kafedrasi – 2021 
||157||
 
 
ўқувчиларнинг ўзлари топа олишларига эришиш керак. Бунда ўқитувчининг 
тўғри йўналтирувчи савол ва топшириқларни қўя билиши муҳим. Масалан, 5-
синфда Усмон Носирнинг “Ойдин кеча – сутдек оппоқ...” шеърини ўрганишда 
унинг Болтиқ ва Оқ денгиз бўйларига сафарига боғланишини келтириш 
мумкин. Чўлпон ва Фитрат шеъриятини ўрганишда уларнинг шахсиятидаги 
ватанпарварлик фазилатига урғу бериш керак бўлади. Айни пайтда уларнинг 
шеъриятидаги ватанпарвар қаҳрамон уларнинг ўзигана эмас, балки уларга 
замондош фидоий инсонлар, шунингдек, қайси замонда яшамасин ўз Ватани 
учун қайғурадиган зотларнинг умумлашма образи эканлиги ўқувчиларга 
етказилиши шарт. Ҳанрих Ҳайненинг “Онам фон Ҳелдерн В.Ҳайнега” шеърида 
ифодаланган онага эҳтиром айни пайтда барча инсонларга хос кечинмадир. 
Шунингдек, 9-синфда берилган ишқий шеърларидаги руҳий ҳолатлар миллати 
ва қайси замонда яшашидан қатъи назар ҳамма инсонлар учун умумий 
кечинмалари эканлигини тарбияланувчилар шеърни таҳлиллаш асносида 
англашлари ва бунга иқрор бўлишлари керак.
ХУЛОСА 
Ўқувчиларга шеърий асарни талқин қилишда жуда кўп йўл ва усуллар 
борлигини, шоирнинг нияти кўпинча таг маъноларда яширинган бўлишини, 
шунга кўра шеърнинг ҳар доим кўп маънолилик касб этишини тушунтириш, 
уларда мана шунга оид кўникма ва малакаларни шакллантириш ва 
ривожлантириш керак бўлади. Ҳар бир шеърий жанрни ўрганаётганда албатта 
бу жиҳатларга ҳам эътибор берилиши талаб этилади. шунингдек жанрлар 
хусусидаги назарий маълумотлар ҳам ўқувчиларга ўз вақтида ва тўлиқ бериб 
борилиши жуда муҳимдир. масалан, ғазал жанрига оид шеърлар таҳлил 
қилинишидан олдин бу жанр ҳақидаги назарий маълумотларни ҳам параллел 
равишда бериш бориш лозим.
Назарий маълумотда қуйидаги тушунчалар берилади:
а) ғазал сўзининг луғавий маъноси, жанрнинг мумтоз шеъриятда тутган 
ўрни, яъни атама арабча сўз бўлиб, “аёлларни мақташ, таърифлаш” маъносини 
бериши, бу жанр қадимдан энг аҳамиятли ва эътиборли шеър шакли бўлиб 
келганлиги, деярли барча шоирлар унга мурожаат қилганликлари тўғрисида 
тушунча берилади;
б) ғазалнинг шаклий тузилиши, яъни байтлардан ташкил топиши, матлаъ, 
мақтаъ ва шоирнинг тахаллуси асосан мақтаъда берилиши дарсликдаги бир 
ғазал мисолида тушунтирилади;

---