Chet tilini o‘qitishda axborot kommunikatsion texnologiyalarning ahamiyati va o‘rni tillar kafedrasi – 2021

CHET TILINI O‘QITISHDA AXBOROT KOMMUNIKATSION 
TEXNOLOGIYALARNING AHAMIYATI VA O‘RNI
 
Tillar kafedrasi – 2021 
||156||
 
 
-
рубоийга ўхшаб икки хил: а-а-а-а ёки а-а-б-а тарзида қофияланади;
-
албатта арузнинг рамали мусаддаси маҳзуф (ёки мақсур) вазнида 
ёзилиши шарт;
-
қофия бўлиб келган сўзлар албатта тажнис, яъни омоним 
муносабатида бўлиши талаб қилинади. Айрим китобларда охирги шарт 
кейинчалик юзага келиб, аста-секин қатъийлашгани, баъзи шоирлар ижодида 
туюқнинг тажниссиз шакллари ҳам учраши айтилган.
Туюқ жанри ўрганиладиган машғулотда ўқувчиларни аввал юқоридаги 
назарий маълумотлар билан қуроллантириб, кейин таҳлилга киришиш тўғри 
бўлади.
3. Янги давр ўзбек адабиёти ва жаҳон адабиётига мансуб лирик 
асарларни ўрганиш
Янги давр ўзбек адабиёти ва жаҳон адабиётига мансуб лирик асарларни 
ўрганишда замон ва макон воқелиги ҳамда шоирнинг шахсияти (тақдири, 
дунёқараши каби биографий маълумотлар ҳамда унинг ижодий тафаккурини 
шаклланишига туртки бўлган) каби омилларга диққат қаратмоқ лозим. 
Лириканинг белгиловчи хусусиятини адабиёт муаллими ўқувчиларнинг доимий 
эътиборида тутиб турмоғи керак, яъни бу тур ўзига хослиги сифатида унинг 
туйғу-кечинмаларни тасвирлаши олинади. Яъни эпос ва драмадан фарқли 
равишда, лирика воқеликни тасвирламайди, унинг учун воқелик лирик 
қаҳрамон руҳий кечинмаларининг асоси, уларга туртки берадиган омил 
сифатидагина аҳамиятлидир. Буни тушунмаган ўқувчи шеърий асардан руҳият, 
кечинма эмас, воқелик ахтаради.
Шу ўринда ўқитувчи лирик қаҳрамон тушунчасига эътиборли бўлиши 
керак. Лириканинг асосий образи – лирик қаҳрамон (баъзан у лирик субект деб 
ҳам юритилади). Кўпинча лирик қаҳрамон деганда муаллиф тушуниладики, бу 
ҳар доим ҳам тўғри бўлавермайди. Зеро, шоир ўзининг кечинмаларини 
тасвирлаши ҳам, ўзганинг руҳиятига кирган ҳолда ўша «ўзга шахс» 
кечинмаларини тасвирлаши ҳам мумкин бўлади. Бу ўринда яна бир муҳим 
масала шуки, шеърда ҳатто шоир ўз кечинмаларини тасвирлаган ҳолда ҳам 
лирик қаҳрамон билан реал шоир орасига тенглик аломати қўйиб бўлмайди. 
Демак, муаллим шеърий асарни ўрганишда лирик қаҳрамон муаллифми ёки 
“ўзга шахс”ми – буни тарбияланувчилар қандай қабул қилаётганлигини 
назардан қочирмаслиги керак. Бу биографик маълумотларни ҳамда шеърни 
қанчалик тўғри ўрганишга ҳамда уларни тўғри нисбатлашга боғлиқ. Агар 
шеърда биографик чизгилар бўлса, ўрганилган биографик маълумотларни 

---