Chet tilini o‘qitishda axborot kommunikatsion texnologiyalarning ahamiyati va o‘rni tillar kafedrasi – 2021

CHET TILINI O‘QITISHDA AXBOROT KOMMUNIKATSION 
TEXNOLOGIYALARNING AHAMIYATI VA O‘RNI
 
Tillar kafedrasi – 2021 
||79||
 
 
tinglovchilarga estetikta'sir ko‘rsatadigan asosiy vazifani bajaradi" [2.B. 21]. Uning 
yana bir ta'rifihaqiqatdir: "badiiy matn - bu umumiy g‘oyaviy va tematik tarkib va 
o‘quvchigaestetik ta'sir ko‘rsatadigan o‘ta muhum birlig - uning asosiy vazifasi 
xisoblanadi"[2.B.160].
Badiiy asarning o‘ziga xos xususiyati, epithet va metaforadan iboraningritmik 
va sintaktik tuzilishiga qadar turli xil vositalar yordamida erishilgano‘quvchiga 
obrazli va hissiy ta'sir ko‘rsatadi. Badiiy matn muallifga vaqt o‘tishinierkin tasvirlash 
va turli semantik va stilistik effektlarni yaratishda keng imkoniyatyaratadi. Binobarin, 
tarjimonni ko‘plab badiiy tafsilotlarni etkazish usullarinisinchkovlik bilan tanlashga 
majbur qiladi, ularni tarjimaning badiiy ta‘siri asl nusxanio‘qiganidan keyin yuzaga 
keladigan va muallifning individual uslubini aks ettiradiganbadiiy taassurotga teng 
keladigan tarzda izohlashi kerak. Shunday qilib, tarjimono‘girayotgan tilda yangi 
matn yaratadi va asl matnni takrorlamaydi. Shuni esda tutishkerakki, matnni idrok 
etishda ko‘plab omillar, shu jumladan madaniyat, subtekst,milliy xususiyatlar, hayot 
va boshqalar ta'sir qiladi. Shu sababli, tarjima matni bir xilo‘qish qobiliyatiga ega 
bo‘lish uchun, tarjimon uni ushbu shartlarga moslashtiradi,ya'niasliyatning matn 
birliklarini turli darajalarda izohlaydi. Shuning uchun badiiyasartarjimasi asl matn 
bilan mos kelmasligi kamdan-kam uchraydi, ammo semantikyuklama badiiy asarning 
ikkala matnida ham bir xil bo‘lishi kerak . 
Badiiy matnlarning asosiy vazifasi o‘quvchiga estetik ta'sir ko‘rsatishi 
sababli,badiiy 
asarlarni 
tarjima 
qilishda 
ma'lumotlarning 
qay 
tarzda 
etkazilishimuhimroqdir[1.B.19]. Bundan kelib chiqadiki, asl san'at asarining matni va 
uningtarjimasi o‘quvchilarga etarli darajada estetik ta'sir ko‘rsatishi kerak. Shuning 
uchunasliyat va tarjimaning estetik ta'siri adekvatlik omilini badiiy tarjimani 
baholashningeng muhim mezonlaridan biri sifatida ko‘rib chiqish muxum deb - 
ta'kidlaydi A. V.Fedorov[1.B.19]. Ya. I. Retskerning fikricha: «Tarjimonning vazifasi 
asl nusxaningmazmunini boshqa til yordamida to‘liq va aniq etkazish, uning stilistik 
va ekspressivxususiyatlarini saqlab qolishdir. Tarjimaning "yaxlitligi" bilan yangi til 
asosidagishakl va tarkib birligini tushunish kerak. Agar tarjima aniqligining mezoni 
turlitillarda 
etkazilgan 
ma'lumotlarning 
o‘ziga xos bo‘lsa, unda ushbu 
ma'lumotniekvivalent vositalar bilan uzatadigan bunday tarjima to‘liq (to‘liq yoki 
etarli) deb tanolinishi mumkin ‖[3.B. 244].Shu bilan birga, V. N. Komissarov 
shunday yozadi:«To‘g‘ri tarjima – bu tarjima aktining pragmatik vazifalarini ushbu 
maqsadgaerishish uchun ekvivalentlikning eng yuqori darajasida, me'yorlarni yoki 
maqsadtilining birligini buzmasdan, bu matnlarga janr-stilistik talablarni hisobga 
olgan holdata'minlaydigan tarjima qilishningommaviy e'tirof etilgan an'anaviy 

---