Buxoro oziq-ovqat va yengil sanoat texnologiyasi

Foydalanilayotgan adabiyotlar 
1. Egorov G.A., Mel’nikov E.M., Maksimchuk B.M. Texnologiya muki, 
krupi, kombikormov. M. Kolos, 1984 g. 
2. Egorov G.A., Martinenko YA.F., Petrenko T.P. Texnologiya i 
oborudovanie mukomol’noy, krupyanoy i kombikormovoy promishlennosti. 
M, MGAPP. 1996 g. 
3. Mel’nikov E.M. Texnologiya krupyanogo proizvodstva. M., 
Agropromizdat. 1991 g. 
1. Suli donining turlari. 
Suli donidan qayroqlangan yorma, pachoklangan yorma, bargsimon 
yorma va un ishlab chiqariladi. Suli donidan olingan mahsulotlar yukori 

---

115 
kaloriyaliligi bilan boshqa yorma mahsulotlaridan ajralib turadi. Suli donidan 
olingan mahsulotlar tarkibida yopishqoq moddalarni borligi sababli ular 
dietik xossalarga egadir. Bu mahsulotlarda ko`p miqdorda vitaminlar (tiamin, 
riboflavin, niatsin) va bir kancha mikroelementlar bor. 
Suli donida boshqa yorma donlariga nisbatan gul qobig`i ko`p bo`lib, 
plyonkasimonligi 25...30 % va undan yuqoriroq bo`ladi. Aylana shaklli to`lik 
donli, kam plyonkali suli doni eng yaxshi texnologik xossalarga egadir.
2. Suli donining sifat ko`rsatkichlari. 
Donning tarkibida uzun teshikli o`lchamlari 1,8x20 mm g`alvirdan o`tgan 
mayda don miqdori 5% dan oshmasligi kerak. CHunki tarkibida juda ko`p 
mayda don bo`lgan suli donidan yormaning chiqishi kam bo`ladi. Suli magzi 
yupqa meva, urug` qobig`i va aleyron qatlam bilan qoplangan bo`lib, 
birgalikda donning 9...11% ni tashkil qiladi. Bundan tashqari suli yadrosi 
qisqa tukchalar bilan qoplangan bo`lib, qayta ishlashda suliga alohida 
xossaga ega bo`ladi. 
 
3. Suli donini chiqindilardan tozalash. 
Suli donini qayta ishlashga tayyorlash texnologik jarayoni quyidagilardan 
iborat: donning tarkibidan Chiqindilarni havoli-g`alvirli separatorlarda, 
trierlarda, aspiratorlarda, yormaajratgichlarda tozalash va donga gidrotermik 
ishlov berish. 
Suli doni tarkibidan chiqindilarni to`liq ajratib olish uchun don ikki marta 
havoli-g`alvirli separatorda saralanadi. Birinchi havoli-g`alvirli separatorda 
suli yirik va yengil Chiqindilardan uzun teshikli o`lchamlari 4,0...4,5x20 mm 
g`alvirda tozalanadi va o`lchamlari 2,2x20 mm g`alvirda ikkita fraktsiyaga 
bo`linadi. Yirik fraktsiya doni alohida ikkinchi separatorda yirik va yengil 
chiqindilardan uzun teshikli o`lchamlari 3,5...4,0x20 mm g`alvirda tozalanadi 
va o`lchamlari 2,2x20 mm g`alvir bilan qo`shimcha mayda don fraktsiya 
ajratiladi. Tarkibida dondan uzun bo`lgan chiqindilari bor bo`lgan yirik frak-
tsiya doni A9-UTO-6 markali trierga uzatiladi. 
Birinchi va ikkinchi havoli-g`alvirli separatorlarda ajratib olingan mayda 
don fraktsiyasi A1-BKG rusumli yorma ajratgich yoki A1-BRU rusumli 
elakdonga yuboriladi. Uzun teshikli o`lchamlari 1,8x20 mm g`alvir qoldig`i 
bilan ajratib olingan mayda don fraktsiyasi A9-UTK-6 markali trierda 
dondan kalta bo`lgan chiqindilardan tozalanadi va yirik don fraktsiyasi bilan 
birgalikda gidrotermik ishlov berishga yuboriladi. O`lchamlari 1,8x20 mm 
g`alvirdan o`tgan mahsulot mayda don va mayda chiqindilar nazorat qilishga 
yuboriladi. 
Chiqindilar buratda nazorat qilinadi. Uzun teshikli o`lchamlari 1,5x20 
mm g`alvir qoldig`i bilan ajratib olingan mayda don alohida bunkerga 

---

116 
yuboriladi. Uzun teshikli o`lchamlari 1,5x20 mm g`alvirdan o`tgan mahsulot 
III kategoriyali chiqindi hisoblanadi.