Buxoro oziq-ovqat va yengil sanoat texnologiyasi

 
3. Qobiq ajratish jarayoniga ta`sir etuvchi omillar. 
Yorma zavodlarida yormabop ekin donlarining qobigini ajratish jarayoni 
asosiy jarayonlardan biri hisoblanadi. 
Arpa, sholi, suli va tariq donlarining gul qobig’ini ajratilishi, grechixa va 
bug’doy donlaridan meva qobig’ini ajratish, no`xatdan esa urug`’ 
qobiqlarini ajratish donlarning turi va tuzilishi, tarkibi va boshqalarning har 

---

64 
xilligi tufayli yorma zavodlarida har bir tur doni uchun alohida ishlov berish 
texnologik jarayonini mavjuddir. 
Yorma zavodlarida qobiq ajaratish natijasida donlarning qobig’ini to`liq 
ajralishi ta`minlanishi kerak. Ammo hozirgacha qo`llaniladigan birorta ham 
mashina donning qobig’ini to`liq 100 % ajratishni ta`minlay olmaydi. 
Bundan tashqari qobiq ajratish jarayonida mag’izlarning butunligini ko`proq 
saqlash kerak. SHuning uchun donning qobig’ini ajratish samaradorligi ham 
miqdor, ham sifat ko`rsatkichlari bilan baholanadi. 
Qobiq ajratish jarayoniga quyidagi omillar ta`sir qiladi: 
1. Mashinaga tushadigan solishtirma yuklama; 
2. Mashinadagi ishchi parametrlarning ko`rsatkichlari (ishchi organlar 
orasidagi ishchi masofa, ishchi organlarning aylanish tezligi); 
3. Ishchi organlarni tayyorlash uchun ishlatilgan materiallar turi; 
4. Ishlov berish davomiyligi. 
 
4. Qobiq ajratishda qo`llaniladigan asosiy mashinalar. 
Yorma zavodlaridagi asosiy texnologik jarayonlardan biri - bu yormabop 
ekin donlarining qobig’ini ajratish jarayonidir. 
Arpa, sholi, suli va tariq donlarining gul qobigini ajratilishi, grechixa va 
bug’doy donlaridan meva qobig’ini ajratish, no`xatdan esa urug`’ qobiqlarini 
ajratish donlarning turi va tuzilishi, tarkibi va h.k.larning har xilligi tufayli 
yorma zavodlarida har bir tur doni uchun alohida ishlov berish texnologik 
sxemasiga ega bo`lishlikni taqozo etadi. 
Mag’iz bilan gul, meva yoki urug` qobiqlarining boglanish mus-
taxkamligiga qarab, ekinlarni ikki guruhga bo`lish mumkin. Birinchisi - 
qobiqlari mag’iz bilan qo`shilib o`smagan (grechixa, tariq, sholi va suli) 
donlari va ikkinchisi qobiqlari mag’iz bilan qo`shilib o`sgan (arpa, bug’doy, 
makkajuxori va h.k.) donlar. Donlarning har biriga o`ziga xos ishlov berish 
rejimlari bor: jadalligi va davomiyliklari. Masalan, sholi doni uchun ishlov 
berish davomiyligi qisqa bo`lsa, arpa uchun ancha uzoqdir.